Ο ΙΠΤΑΜΕΝΟΣ ΟΛΛΑΝΔΟΣ

     Ένα μεγάλο μέρος του χρόνου μου, κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, το πέρασα σε ιατρεία, κέντρα υγείας και νοσοκομεία, ενώ παράλληλα κατάπια ένα σωρό φάρμακα. Δε θα χαρακτήριζα την εμπειρία ευχάριστη, κάθε άλλο, ωστόσο, τώρα που φαίνεται ότι όλα πέρασαν, μπορώ να κάνω και -λίγη- πλάκα, για ν' αποφύγω τον κίνδυνο να πάρω τον εαυτό μου πολύ στα σοβαρά. Επειδή όμως δε διαθέτω το σατανικό χιούμορ του Μπουλγκάκοφ, ο οποίος ήταν κι ο ίδιος γιατρός, όπως, άλλωστε, πολλοί άλλοι πρώτης γραμμής λογοτέχνες, παραθέτω ένα δικό του, "ιατρικό" διήγημα, τον "Ιπτάμενο Ολλανδό". Μπορεί κανείς να το βρει σε ένα εξαιρετικό βιβλίο από τις εκδόσεις Πλέθρον, την "Ανθολογία Ρωσικού Διηγήματος του Μεσοπολέμου". Περιλαμβάνει συγγραφείς από τον Μαξίμ Γκόρκι και τον Ισαάκ Μπάμπελ ως τον Αρσένι Ταρκόφσκι και τη Μαρίνα Τσβετάγιεβα, μα κάθε διήγημα ξεχωριστά είναι πετράδι στον ανεκτίμητο θησαυρό της ρώσικής λογοτεχνίας.

Από το ημερολόγιο ενός ασθενούς.
     5 Ιουλίου. Άρχισα να βήχω. Βήχω συνέχεια. Δεν σταματώ όλη νύχτα. Αντί να κοιμάμαι, βήχω.
     7 Ιουλίου. Γράφτηκα να με δει γιατρός.
     10 Ιουλίου. Χτύπησε μ' ένα σφυράκι κι ύστερα είπε, "Χμ!". Τι να σημαίνει αυτό το "χμ";
     11 Ιουλίου. Έβγαλα ακτινογραφία. Τι ωραία! Ολόμαυρη, και τα παΐδια άσπρα.
     20 Ιουλίου. Την πάθαμε, αγαπητοί σύντροφοι, έχω φυματίωση. Έχε γεια, καημένε κόσμε!
     30 Ιουλίου. Με στέλνουν στο σανατόριο "Νους υγιής" στην εξοχή. Μου' δωσαν επίδομα και δωρεάν εισιτήριο τρίτης θέσης, με κουβέρτα.
     1 Αυγούστου... και με κοριούς. Ταξιδεύω, πολύ ωραία τοπία. Οι κοριοί μεγάλοι σαν κατσαρίδες.
     3 Αυγούστου. Έφτασα στη Σιβηρία. Πολύ ωραία. Έκανα και λίγη απόσταση με άλογα, 293 βέρστια. Φοραδίσιο γάλα.
     6 Αυγούστου. Αμ δε, φοραδίσιο γάλα! Λάθος, μου λένε, δεν έχετε καθόλου φυματίωση. Έβγαλα άλλη ακτινογραφία. Είδα το νεφρό μου. Αηδιαστικό.
     8 Αυγούστου. Έτσι, λοιπόν, να' μαι να γράφω στο Ροστόφ- επί- του Ντον. Πολύ ωραία πόλη. Θα εισαχθώ στο θεραπευτήριο "Το δώρο του ήλιου" στο Κισλοβόσκ.
     12 Αυγούστου. Κισλοβόσκ. Τίποτα πάλι. Το νεφρό δεν φταίει σε τίποτα. Μού λένε: Ποιος διάβολος σ' έστειλε σ' εμάς;
     15 Αυγούστου. Γράφω πάνω στο πλοίο, που με παίρνει στην Κριμαία, άρρωστος τάχα δήθεν με σύφιλη (υποβόσκουσα). Κάνω εμετό λόγω θαλασσοταραχής. Καταραμένη να'ναι τέτοια θεραπεία!
     22 Αυγούστου. Η Γιάλτα θα ήταν εξαιρετική πόλη, αν δεν ήταν στη μέση η ιατρική! Μυστήρια επιστήμη. Εδώ μού βρήκανε σκουληκάκια στα κόπρανα και σκωληκοειδίτιδα σε λανθάνουσα μορφή. Με στέλνουν στο Λίμπετσκ της επαρχίας Ταμπόφσκ. Έχετε γεια, νερά της Μαύρης Θάλασσας!
     25 Αυγούστου. Στο Λίμπετσκ όλοι παραξενεύονται. ο γιατρός είναι πολύ συμπαθητικός. Για τα σκουληκάκια, εκφράστηκε ως εξής:
     - Εκείνοι είναι τα σκουληκάκια!
     Με πήγε στο παράθυρο, με κοίταξε στα μάτια και μού είπε:
     - Έχετε εμφύσημα στην καρδιά.
     Εγώ πάλι, είχα τόσο συνηθίσει στην ιδέα ότι είμαι όλος σάπιος, ώστε ούτε καν τρόμαξα. Κι αμέσως τον ρωτώ: Πού να πάω;
     Στο Μπορζόμι, πληροφορούμαι.
     Καύκασε, έχε γεια!
     1 Σεπτεμβρίου. Στο Μπορζόμι ούτε τις βαλίτσες μου δεν μ' άφησαν ν' ανοίξω. Δεν δεχόμαστε φυματικούς, μού λένε.
     Για φαντάσου, έγινα και φυματικός τώρα! Πάει, τα φάγαμε τα ψωμιά μας! Φεύγω πάλι για τη Σιβηρία, πάω στο...
     10 Σεπτεμβρίου. Υπέροχη λίμνη, αγία Βαϊκάλη! Πολύ ωραία τα τοπία εδώ, αλλά κάνει ένα κρύο σκυλίσιο. Κι ο γιατρός εδώ είπε ότι είναι βλακεία να περιφέρομαι στα θεραπευτήρια τη στιγμή που όπου να' ναι θ' αρχίσουν τα χιόνια. Εσείς, μου λέει, έχετε ανάγκη από ζεστά κλίματα. Θα σας εξαποστείλω, λέει, στην Κριμαία... Τού λέω, από' κει έρχομαι, μερσί. Μού λέει, πού ακριβώς ήσασταν; Στη Γιάλτα, τού λέω. Ωραία, λέει, θα σας στείλω στην Ακούπκα. Εμένα το ίδιο μου κάνει, ας με στείλει και στα κέρατα του διαβόλου. Αγόρασα ένα γούνινο παλτό και ξεκίνησα.
     25 Σεπτεμβρίου. Στην Ακούπκα τα βρήκα όλα κλειστά. Μού λένε: πηγαίνετε πίσω στο σπίτι σας, φτάνει πια να γυρίζετε εδώ κι εκεί στη Δημοκρατία σαν τον αδέσποτο. Τα παράτησα όλα κι επέστρεψα στο σπίτι μου.
     1 Οκτωβρίου. Ναι' μαι στο σπίτι μου. Κατά τη διάρκεια της απουσίας μου η γυναίκα μου άρχισε να με απατά. Πήγα στο γιατρό. Είστε μια χαρά, μού λέει, υγιέστατος. Και γιατί, του λέω, με στέλνατε εδώ κι εκεί τόσο καιρό; Μού απαντά: ένα λάθος όλο κι όλο! Εντάξει, ένα λάθος παραπάνω, τι να γίνει; Αύριο επιστρέφω στη δουλειά μου.

Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, μτφρ. Τάνια Ραχματουλίνα, Ανθολογία Ρώσικου Διηγήματος του Μεσοπολέμου, Εκδόσεις Πλέθρον.