Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2014

ΚΑΛΕΣ ΠΑΡΕΕΣ (ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ)

(πηγή: www.huffingtonpost.com)

Τι να συζητάνε άραγε η Έλεν Κέλερ και ο Μαρκ Τουαίην εδώ πέρα; Θα μπορούσαν να έχουν πολιτική συζήτηση, δεδομένου ότι και οι δύο ήταν υπέρμαχοι των ανθρώπινων δικαιωμάτων και πολλές φορές, με τα κείμενά τους, είχαν καταφερθεί ενάντια στην αμερικάνικη πολιτική. Όμως όχι, προτιμώ να πιστεύω ότι μιλούν για τα παιδικά τους χρόνια κι αναπολούν τον αμερικάνικο Νότο της παιδικής τους ηλικίας... 


Ααα... Πόσο παθιασμένες θα ήταν οι συζητήσεις αυτών των δύο εραστών! Σε τούτη τη φωτογραφία όμως φαίνεται περισσότερο σαν να πρόκειται για μια κουβέντα δυο παλιών φίλων, που απολαμβάνουν ο ένας την παρέα του άλλου. Ίσως ο Χένρι Μίλερ να μιλάει στην Αναΐς Νιν για το φως του αττικού ουρανού, με τον τρόπο που το περιγράφει στον "Κολοσσό του Μαρουσιού" κι εκείνη να τον διαβεβαιώνει ότι θα έρθει μαζί του κάποια στιγμή σε ένα ταξίδι στην Ελλάδα...


Αν και θεωρώ τον Μπάροουζ υπερεκτιμημένο, αγαπώ ωστόσο πολύ την Πάττι Σμιθ, που τον θεωρούσε μέντορά της. Μπορεί λοιπόν λίγο πριν από αυτή τη φωτογραφία να της είχε πει την περίφημη συμβουλή που ήταν για κείνη η καλύτερη συμβουλή που της είχαν δώσει ποτέ -και είναι πράγματι μια πολύ καλή συμβουλή: "Χτίσε ένα καλό όνομα. Κράτα το όνομά σου καθαρό. Μην κάνεις συμβιβασμούς. Μη νοιάζεσαι για το αν θα κάνεις ένα σωρό λεφτά ή για το αν θα γίνεις πετυχημένη. Επικεντρώσουν στο να κάνεις καλή δουλειά. Και κάνε τις σωστές επιλογές και προστάτεψε τη δουλειά σου. Κι αν μπορέσεις να χτίσεις ένα καλό όνομα, τελικά αυτό το όνομα θα γίνει από μόνο του το δικό σου μέσο συναλλαγής."


Πάλι η Πάττι Σμιθ, με άλλη μια αγαπημένη τραγουδίστρια, τη Νίκο. Εδώ βέβαια δε χρειάζεται να μαντέψουμε το περιεχόμενο της συζήτησης· όπως λέει κάτω από τη φωτογραφία, "η Νίκο έδωσε στην Πάττι Σμιθ κάποιες συμβουλές  για την ερμηνεία της πάνω στη σκηνή, προτού συγκρίνουν στιλ στις μπότες".  


Το πιθανότερο, δηλαδή, το σίγουρο, είναι ότι George Harrison και ο Bob Marley απλώς κάπνισαν μαζί ένα joint. Μπορεί όμως, μπορεί, να το συνόδευσαν με συζήτηση περί θεού.. Ο Harrison θα του εκμυστηρεύτηκε τον διακαή πόθο του να ενωθεί με τον θεό κι ο Marley θα διαφώνησε λέγοντας ότι όλα αυτά είναι μεταφυσικές ανοησίες κι ότι ο πραγματικός θεός ζει ανάμεσα μας.


Κάλλας; Σ' ευχαριστώ, σ' ευχαριστώ πάρα πολύ που μου' δωσες την ευκαιρία να παίξω αυτόν τον ρόλο σ' αυτή την ταινία...
Παζολίνι: Όχι, Μαρία, εγώ είμαι αυτός που πρέπει να σ' ευχαριστήσει... Καμιά άλλη δε θα μπορούσε να υποδυθεί τη Μήδεια όπως εσύ.

(πηγή: sites.duke.edu)

Τολστόι: Πρέπει ν' αλλάξουν τα πράγματα στη Ρωσία, πρέπει οπωσδήποτε ν' αλλάξουν... Πρέπει ν' απαρνηθούμε την ιδιοκτησία, πρέπει ν' απαρνηθούμε τον ίδιο τον πολιτισμό και ν' αποκαταστήσουμε την επαφή μας με τη γη...
Τσέχοφ: Ναι, πρέπει ν' αλλάξουν τα πράγματα, δεν είμαι σίγουρος όμως -με όλο τον σεβασμό - ότι αυτός είναι ο κατάλληλος τρόπος...


Καζαντζάκης: Έχω κι έναν άλλο φίλο, ξέρεις, που μου τον θυμίζεις πολύ· τον λένε Ζορμπά.
Ιστράτι: Έτσι ε; Στην υγειά του λοιπόν...

Τρίτη 28 Οκτωβρίου 2014

ΚΑΛΕΣ ΠΑΡΕΕΣ (ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ)

     Βρίσκοντας στο ίντερνετ φωτογραφίες διάσημων που συζητούν με άλλους διάσημους, άρχισα να σκέφτομαι τι μπορεί να λένε και πόσο διαφορετικές, πόσο πιο συναρπαστικές μπορεί να είναι οι συζητήσεις τους από τα δικά μας, τετριμμένα καθημερινά ... Δοκίμασα λοιπόν να μαντέψω τους διαλόγους που θα έκαναν διάφορες προσωπικότητες που θα' θελα να συναντήσω και να κρυφακούσω τι λένε...

Ναι, εντάξει, σε τούτη τη φωτογραφία ο Μπόρχες είναι ζωντανός, ενώ ο Πόε είναι νεκρός στον τάφο του· ωστόσο δε νομίζω ότι αυτό θα μπορούσε να εμποδίσει αυτούς τους δύο μάστορες του υπερφυσικού και του παράδοξου να τα πούνε μεταξύ τους.
(πηγή: biblioklept.org)


Αϊνστάιν: Τι πλάκα που έχουν αυτοί οι Αμερικάνοι μερικές φορές! Είναι τόσο καλόκαρδοι, τόσο αθώοι!
Τόμας Μαν: Καλόκαρδοι; Αθώοι; Δε νομίζω αγαπητέ... Η πιο σωστή λέξη γι' αυτούς θα ήταν αστοιχείωτοι... Ναι, αυτό είναι, αυτός είναι ο σωστός χαρακτηρισμός, αστοιχείωτοι.                    (πηγή: http://commons.wikimedia.org)

Αϊνστάιν: Μα, κάνε λίγο τον Χίτλερ! Τον έκανες τόσο ωραία σ' εκείνη την ταινία, είχα γελάσει τόσο πολύ!
Τσάπλιν: Άστο! Μου γυρίζει τ' άντερα και μόνο που τον σκέφτομαι...
(πηγή: awesomepeoplehangingouttogether.tumblr.com)

Τι τρομερή συνάντηση είναι αυτή! Εδώ δε θα' θελα τόσο ν' ακούσω την κουβέντα τους, όσο το μουσικό ντουέτο τους... Το παραξενό είναι ότι, αν και ο Django Reinhardt ήταν ο Tσιγγάνος, η Edith Piaf είναι αυτή που του λέει τη μοίρα του.

Piaf: Αυτή εδώ... Βλέπεις; Αυτή, είναι η γραμμή της ζωής και τη βλέπω να κόβεται απότομα...
Django: Είσαι σίγουρη;
Piaf: Ναι· Και η δική μου παρόμοια είναι...
(πηγή: awesomepeoplehangingouttogether.tumblr.com)

Κάλλας: Μμμ... Να κι η Τζάκι... Εδώ μου κάθεται η παγοκολώνα.
Μονρόε:  Εμένα να δεις... Θέλω να την πλακώσω στα χαστούκια την ξενέρωτη. Έλα, χαμογέλα κι εσύ, μην καταλάβει ότι τη θάβουμε, έρχεται κατα' δω.
(πηγή: leblogdephilopera.blogspot.gr)


Μπέλλα Φρόιντ: Έλα μπαμπά, κάθησε κανονικά, ντρέπομαι...
Λούσιαν Φρόιντ: Γιατί; εμένα μ' αρέσει! Μου κατεβαίνουν πιο ωραίες ιδέες όταν είμαι με το κεφάλι κάτω!
(πηγή: www.anothermag.com)

Βέβαια, μπορεί ο Φρόιντ να λέει στην κόρη του πιο σοφά πράγματα - μιλώντας της με τη χθόνια φωνή του και κοιτώντας την με το στοιχειωτικό βλέμμα του - σαν αυτά που λέει εδώ: www.nowness.com/story/the-god-of-small-things, σ'ένα από τα ποιητικότερα βίντεο που κυκλοφορούν στο ίντερνετ.

P.J. Harvey: Κύριε Ίστγουντ, σας θαυμάζω πάρα πολύ! Θα' θελα πολύ να γράψω τη μουσική για την επόμενη ταινία σας!
Clint Eastwood: Ποια είσαι;
(πηγή: awesomepeoplehangingouttogether.tumblr.com)

Ντε Νίρο: Εσύ δεν είσαι που'χες τα μαλλιά σου μοϊκάνα;
Στράμερ: Ναι, ναι, εγώ είμαι.
Ντε Νίρο: Ξέρεις, κι εγώ τα είχα πριν λίγο καιρό, για μια ταινία...
(πηγή: awesomepeoplehangingouttogether.tumblr.com)

Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2014

ΜΙΚΙ ΜΑΟΥΣ

     Με αφορμή τον πρίγκηπα Αχμέντ, σκεφτόμουν ότι έχω καιρό ν' ανεβάσω κινούμενα σχέδια στο μπλογκ, οπότε ορίστε ένα ακόμα... Αυτό βέβαια δεν έχει τις καλλιτεχνικές αξιώσεις του πρίγκηπα Αχμέντ, που προσπαθεί να σώσει την αγαπημένη του Περιμπανού από μάγους και δαιμόνια· είναι ένας απλός, ταπεινός Μίκι Μάους που προσπαθεί να σώσει τον αγαπημένο του σκύλο από έναν παρανοϊκό επιστήμονα/ πρώιμο χίπστερ. Είναι ωστόσο ένας Μίκι Μάους από τα παλιά, απο το 1933, όταν ακόμα δεν ήξεραν στα στούντιο του Ντίσνει τι πάει να πει πολιτική ορθότητα και τα πράγματα είχαν περισσότερη πλάκα. Σήμερα, θα μπορούσαν ίσως να το έχουν απαγορεύσει ως ακατάλληλο για παιδιά.
         


Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2014

Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2014

ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΡΙΓΚΗΠΑ ΑΧΜΕΝΤ

     Στο ίδιο πνεύμα οριενταλισμού που έχει κυριεύσει το μπλογκ τις τελευταίες μέρες, είπα ν' ανεβάσω κι ένα animation· "Οι Περιπέτειες Του Πρίγκηπα Αχμέντ", της Γερμανίδας Lotte Reiniger είναι ένα έργο μοναδικής ποιητικής ομορφιάς και είναι ακόμα η παλιότερη ταινία κινουμένων σχεδίων, αφού γυρίστηκε το 1926. Η υπόθεση, που είναι εμπνευσμένη από τις Χίλιες και Μια Νύχτες, έχει ως εξής: Ένας Αφρικάνος μάγος πείθει τον πρίγκηπα Αχμέντ ν' ανέβει στο ιπτάμενο άλογό του για να το δοκιμάσει. Ο Αχμέντ πέφτει στην παγίδα και με το που ανεβαίνει στο άλογο, πετά μακριά, χωρίς να ξέρει πώς να γυρίσει πίσω. Τελικά προσγειώνεται στο εξωτικό Γουάκ- Γουάκ, όπου ερωτεύεται τη βασίλισσα, την όμορφη νεράιδα Περιμπανού (μήπως, λέω, ο Γκάτσος, σε τούτο το τραγούδι του Χατζιδάκι, αυτή την Περιμπανού είχε στο μυαλό του;), η οποία τον προειδοποιεί ότι τα δαιμονικά πλάσματα του Γουάκ Γουάκ θα προσπαθήσουν να τον σκοτώσουν αν την πάρει μακριά τους. Εν τω μεταξύ ο μάγος, μεταμορφωμένος σε νυχτερίδα, καταδιώκει τον Αχμέντ και στη συνέχεια, αφού ξαναπαίρνει την πραγματική του μορφή, απαγάγει την Περιμπανού και τη μεταφέρει στην Κίνα, όπου την πουλά στον αυτοκρατόρα. Αποφασισμένος να τελειώσει μια και καλή με τον Αχμέντ, τον ξαναβρίσκει και τον θάβει κάτω από έναν ογκόλιθο. Όλα φαίνεται να έχουν τελειώσει, αλλά όχι! Η μάγισσα του Φλεγόμενου Βουνού, που μισεί θανάσιμα τον μάγο, σώζει τον Αχμέντ και τον βοηθά να πάρει την Περιμπανού από τον Κινέζο αυτοκράτορα. Δεν προφταίνουν ωστόσο να χαρούν, γιατί τα δαιμόνια του Γουάκ Γουάκ βρίσκουν τους δύο ερωτευμένους και, παρά τη γενναία αντίσταση του Αχμέντ, παίρνουν την Περιμπανού πίσω στην πατρίδα τους... Ο Αχμέντ τρέχει πίσω στο Γουάκ Γουάκ, μα -αλίμονο- οι πύλες της πόλης είναι κλειδωμένες! Δεν κάθεται όμως με σταυρωμένα τα χέρια: σκοτώνει ένα τέρας που απειλεί τον Αλαντίν κι ο Αλαντίν αφηγείται στον Αχμέντ την ιστορία του, πώς δηλαδή ο μάγος του ζήτησε να μπει σε μια σπηλιά και να του φέρει ένα λυχναρι, επειδή όμως ο Αλαντίν αρνιόταν να του το παραδώσει, ο μάγος τον έκλεισε στη σπηλιά. Τότε, έτριψε κι ο Αλαντίν το λυχνάρι και το τζίνι που βγήκε από μέσα πραγματοποίησε την ευχή του να παντρευτεί τη Δινασάρδη, δηλαδή την κόρη του χαλίφη της Βαγδάτης, που παρεπιπτόντως είναι και αδερφή του Αχμέντ. Κάποια μέρα όμως το λυχνάρι, η Δινασάρδη και το παλάτι του Αλαντιν, εξαφανίστηκαν κι ο Αλαντίν έφυγε για να τ' αναζητήσει και να καταλήξει, μετά από περιπέτειες, στο Γουάκ Γουάκ. Πάνω που τελειώνει ο Αλαντίν την ιστορία του, καταφθάνει η μάγισσα, η οποία φανερώνει στους δύο άντρες ότι μόνο με το μαγικό λυχνάρι θα μπορέσουν ν' ανοίξουν τις πύλες του Γουάκ Γουάκ. Αναλαμβάνει λοιπόν να μονομαχήσει με τον μάγο για να του πάρει το λυχνάρι και τελικά, μετά από μια φαντασμαγορική μονομαχία, κατορθώνει να τον σκοτώσει. Ο Αχμέντ και οι φίλοι του μπαίνουν στην πόλη πάνω στην ώρα για να σώσουν την Περιμπανού από τους δαίμονες. Ξεσπά άγρια μάχη, ένα σωρό μαγικά πλάσματα βγαίνουν από το λυχνάρι και σπεύδουν να βοηθήσουν ενάντια στα δαιμόνια κι ενώ φαίνεται ότι θα καταφέρουν να τα νικήσουν, χραπ! μια Λερναία Ύδρα αρπάζει την Περιμπανού! Ο Αχμέντ όμως την εξολοθρεύει, και τότε, ξαφνικά, ένα παλάτι προσγειώνεται στο πεδίο της μάχης, ο Αλαντίν βρίσκει μέσα σ' αυτό τη Δινασάρδη και τελικά τα δύο ζευγάρια αποχαιρετούν τη μάγισσα με ευγνωμοσύνη και γυρίζουν πίσω στη Βαγδάτη με το ιπτάμενο παλάτι... Τι ωραίο, μαξιμαλιστικό, ανατολίτικο παραμύθι! Κι όταν συνδυάζεται με εικόνες τέτοιας χάρης και κομψότητας, ε, τότε μιλάμε για αριστούργημα!

Υ.Γ.: Παρακάτω, η δεύτερη "πράξη" της ταινίας, μπορείτε όμως να βρείτε όλα τα μέρη της στο you tube.

Τρίτη 14 Οκτωβρίου 2014

ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ ΜΕΣΩ ΛΙΒΕΡΠΟΥΛ

     Κι αφού εδώ και μέρες το bibliokult το' χει ρίξει στην Ινδία και τις ανατολικές θρησκείες, ας ακούσουμε λίγο George Harrison από την εποχή των Beatles, διότι την Ανατολή πολλοί εμίσησαν, τους Beatles ουδείς. Άλλωστε, όπως έχουμε ξαναπεί, ο Harrison ήταν ένας απ' αυτούς που δεν αντιμετώπισαν τον ινδικό πολιτισμό απλώς ως λάιφ στάιλ, αλλά επηρεάστηκε βαθειά απ' αυτόν, πρώτα πρώτα στη μουσική του. Παρακάτω το πιο "ινδικό" τραγούδι του, όπως επισημαίνει κάποιος κι εδώ ...


 

Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2014

Η ΤΙΛΝΤΑ ΣΟΥΙΝΤΟΝ ΑΠΑΓΓΕΛΛΕΙ ΡΟΥΜΙ

     Στο παρακάτω βίντεο (το οποίο βρήκα αρχικά στο www.openculture.com), η Τίλντα Σουίντον απαγγέλλει με μαγικό τρόπο ένα ποίημά του Ρουμί. Ντρέπομαι λιγάκι γι' αυτή την επιλογή, γιατί το βίντεο έχει σχέση με την προώθηση του αρώματός της - και, πραγματικά, τι σχέση μπορεί να έχει ένα εμπορικό προϊόν με την υπερβατική, μυστικιστική ποίηση του Ρουμί; Βέβαια, αν λαβουμε υπόψιν μας ότι ο Ρουμί είναι ο πιο εμπορικός ποιητής αυτή τη στιγμή στην Αμερική (!), η επιλογή φαίνεται πιο λογική και, εν πάση περιπτώσει, η Τίλντα Σουίντον έχει ένα κάποιο επίπεδο (θυμηθείτε κι αυτό) και ό,τι κάνει το κάνει με χαρη... Ας αποσυνδέσουμε λοιπόν το όλο θέμα από την πρακτική σκοπιμότητά του, κι ας παραδεχτούμε ότι πρόκειται για μια υπέροχη απαγγελία ενός υπέροχου ποιήματος.



Kay Nielsen, από την εικονογράφηση του Χίλιες και Μια Νύχτες

Πέμπτη 9 Οκτωβρίου 2014

ΡΟΥΜΙ, Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΩΝ ΣΟΥΦΙ

     Σε μια από τις ιστορίες της Ιερής Ινδίας, εκείνη της "Κόκκινης Νεράιδας", ο Νταλρίμπλ κάνει λόγο για τους Σούφι. Αυτή η αποκρυφιστική όψη του Ισλάμ ασκεί ιδιαίτερη γοητεία, ακόμα και στον δυτικό κόσμο, παρά τη γενικότερη δαιμονοποίηση της μουσουλμανικής θρησκείας. Ίσως είναι οι παράξενες τελετουργίες τους που τραβούν το ενδιαφέρον, ίσως όμως είναι κάτι πιο ουσιαστικό. Όπως λέει στο βιβλίο ο δάσκαλος της "Κόκκινης Νεράιδας", ο Σαϊν Φακίρ, "σε τούτο τον κόσμο όλοι αμαρτάνουν. Οι  Σούφι το καταλάβαιναν πάντα αυτό. Καταλαβαίνουν την ανθρώπινη αδυναμία. Προσφέρουν συγχώρεση και ο κόσμος αγαπάει πάντα όποιον συγχωρεί".
     Ο ίδιος ο Νταλρίμπλ γράφει τα εξής για τον Σουφισμό: " Ο Σουφισμός, με τους αγίους και τα οράματά τους, τις θεραπείες και τα θαύματα, δίνει έμφαση στην ατομική αναζήτηση για άμεση γνώση περί του θεϊκού. [...] Όλες οι θρησκείες, υποστήριζαν οι Σούφι άγιοι, είναι απλώς διαφορετικές εκδηλώσεις της ίδιας θεϊκής αλήθειας. Η σημασία δεν ήταν το κενό τυπικό στο τζαμί ή στον ναό, αλλά να κατανοήσεις ότι η προσέγγιση του θεϊκού μπορεί να γίνει καλύτερα μέσω της καρδιάς του ανθρώπου - ότι όλοι έχουμε μέσα μας τον Παράδεισο, αρκεί να ξέρουμε πού να κοιτάξουμε. Οι Σούφι πίστευαν πως η αναζήτηση του Θεού μέσα μας και η φάνα - η πλήρης βύθιση στο απόλυτο - ελευθέρωναν τον αναζητητή από τους περιορισμούς της στενής ορθοδοξίας, επέτρεπαν στον πιστό να κοιτάξει πέρα από το γράμμα του νόμου προς τη μυστικιστική του έννοια".
     Γι' αυτή την ακούραστη αναζήτηση του θεϊκού μέχρι την πλήρη ταύτιση μαζί του γράφει στα ποιήματά του και ο Πέρσης Τζελαλαντίν Ρουμί, ιδρυτής του τάγματος των Περιστρεφόμενων Δερβίσηδων στο Ικόνιο και κορυφαίος Σουφι ποιητής. Όπως λέει και η Καδιώ Κολύμβα, η οποία έχει αποδώσει στα ελληνικά ποιήματα του Ρουμί ("Ο Αγαπημένος", Εκδόσεις Αρμός) "Όλη η ποίηση του Ρουμί δεν είναι παρά μια μεταξωτή κλωστή στα χέρια επιδέξιου υφαντή, που με τη δεξιοτεχνία μυστικών διαδικασιών, μεταρέπεται σε περίτεχνο περσικό χαλί". Στο εν λόγω βιβλίο, η Καδιώ Κολύμβα, κάνοντας μια εξαιρετική δουλειά, αποδίδει στη γλώσσα μας 90 από τα 1971 τετράστιχα (ρουμπαγιάτ) του Divan, του έργου που έγραψε ο Ρουμί κατά την πρώτη περίοδου του αποχωρισμού από τον αγαπημένο του σύντροφο Σαμς. Δύο απ' αυτά παραθέτω πιο κάτω.

Απόψε βαδίζουμε στη χώρα της αιωνιότητας.
Αυτή δεν είναι νύχτα,
είναι μια ατέλειωτη ένωση
του Εραστή με τον Αγαπημένο.

Το μυστικό που ψιθυρίζουμε 
ο ένας στον άλλον
δίνει στο παιδί του σύμπαντος
την πρώτη του ανάσα.

     Σύγχρονος του Τζελαλαντίν Ρουμί ήταν κι ένας άλλος Σούφι, ο Λαλ Σαχμπαζ Καλάντερ, ο οποίος όμως ανήκε στην κατηγορία των "ιερών σαλών" - αν μπορούμε να δανειστούμε αυτόν τον όρο από την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση. Το ιερό του Καλάντερ, στο βόρειο Πακιστάν, είναι το μέρος όπου έχουν βρει καταφύγιο ο Σαϊν Φακίρ και η Λαλ Πέρι, από την οποία προέρχεται και η παρακάτω ιστορία, που καταγράφει ο Νταλρίμπ στο βιβλίο και μας βοηθά να πάρουμε μια ακόμα ιδέα για τον εκστατικά ποιητικό κόσμο αυτών των ιδιότυπων ασκητικών μορφών του Ισλάμ: "Μια μέρα ο Λαλ Σαχμπάζ περιπλανιόταν στην έρημο μαζί με τον φίλο του, τον Σεϊχη Μπάχα ουντ Ντιν Ζακαρίγια. Ήταν χειμώνας και κόντευε να βραδιάσει, οπότε άναψε φωτιά για να ζεσταθούν. Βρήκαν λίγα ξύλα αλλά ανακάλυψαν πως δεν είχαν προσάναμμα. Οπότε, ο Μπάχα ουντ Ντιν πρότεινε να μεταμορφωθεί ο Λαλ Σαχμπάζ σε γεράκι και να πάει να φέρει φωτιά από την Κόλαση. Εκείνος πέταξε, όμως γύρισε πίσω έπειτα από μια ώρα με άδεια τα χέρια. Δεν υπάρχει φωτιά στην Κόλαση, είπε. Όποιος πηγαίνει εκεί κουβαλάει τη δική του φωτιά και τον δικό του πόνο, από τούτο τον κόσμο".

η δυτική απεικόνηση ενός σούφι (πηγή: arttattler.com/archivewonderoftheage)

Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2014

ΙΕΡΗ ΙΝΔΙΑ: ΕΝΝΙΑ ΖΩΕΣ, ΕΝΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

          Ένα από τα πρώτα post στο bibliokult αναφερόταν στο "Ταξίδι στη Σκιά του Βυζαντίου" του Ουίλιαμ Νταλρίμπλ. Σ' εκείνο το βιβλίο, ο συγγραφέας προσπαθούσε να προσεγγίσει την ορθοδοξία αναζητώντας τα ίχνη της στη Μέση Ανατολή και συζητώντας με τους ανθρώπους που συναντούσε. Κατά παρόμοιο τρόπο, στο βιβλίο "Ιερή Ινδία: Εννιά Ζωές, Εννιά Ιστορίες" (εκδόσεις Μεταίχμιο) ο Νταλρίμπλ επιχειρεί να ανιχνεύσει την έννοια του ιερού στην Ινδία, καταλήγοντας ωστόσο σε κάτι άλλο· δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, δεδομένου ότι η ίδια η Ινδία διαφέρει πάρα πολύ από τη Μέση Ανατολή κι ακόμα επειδή αυτό το βιβλίο δεν αναφέρεται στον χριστιανισμό αλλά στον ινδουισμό, τον βουδισμό και το ισλάμ. Υπάρχει όμως κάτι ακόμα που κάνει τούτο το βιβλίο μοναδικό: το γεγονός ότι ο συγγραφέας/ ταξιδιώτης αποτραβιέται από το προσκήνιο, για να δώσει τη θέση του στα πρόσωπα που συναντά. Αν και στα προηγούμενα ταξιδιωτικά βιβλία του, καθώς και γενικότερα στην ταξιδιωτική λογοτεχνία, η προσωπικότητα του ίδιου του συγγραφέα, οι περιπέτειές του και οι εντυπώσεις του είναι στο επίκεντρο, σ' αυτό το βιβλίο, ο συγγραφέας, αφού παρέχει σε κάθε ιστορία το απαραίτητο θεωρητικό πλάίσιο, κάνει στην άκρη και αφήνει τον κάθε ήρωα να μιλήσει.
     Στην πρώτη ιστορία, μια ζαϊνίστρια μοναχή που απαρνήθηκε την ευκατάστατη οικογένειά της για να περιπλανιέται ξυπόλητη και πεινασμένη στους δρόμους της Ινδίας, εξηγεί την απόφασή της να κάνει "σαλεκχάνα", δηλαδή να παραιτηθεί σταδιακά από κάθε τροφή μέχρι να πεθάνει, με την ελπίδα να ξανασυναντήσει σε μια επόμενη ζωή την αγαπημένη της φίλη που έχει ήδη πεθάνει με τον ίδιο τρόπο. Το πρόσωπο της επόμενης ιστορίας είναι ο Χάρι Ντας, ένας παρίας που για δέκα μήνες το χρόνο εργάζεται ως δεσμοφύλακας, με βασικό καθήκον το να παραμείνει ζωντανός μέσα στις άγριες συνθήκες της φυλακής· για δυο μήνες όμως γίνεται χορευτής Δεϊγιάμ, μετατρέπεται δηλαδή στο θεό Βίσνου και δέχεται τις θεϊκές τιμές που του αποδίδουν οι βραχμάνοι της περιοχής. Σε μια άλλη ιστορία, ήρωας είναι ο Μοχάν Μπόπα, βάρδος και σαμάνος της περιοχής του Ρατζαστάν, ένας από τους τελευταίους κληρονομικούς ποιητές του έπους του Παμπούτζι, ο οποίος απήγγειλε από μνήμης τους 4.000 ιερούς στίχους του έπους, περίπου όπως έκανε κι ο Όμηρος... Στη συνέχεια, η Λαλ Πέρι, η "Κόκκινη Νεράιδα", μιλά για την προσφυγιά της από την Ινδία στο Ανατολικό Πακιστάν και μετά, με τη δημιουργία του Μπαγκλαντές, στο Μουλτάν του Πακιστάν, όπου έχει βρει καταφύγιο στο ιερό του Λαλ Σαχμπάζ Καλάντερ και προσπαθεί να ζήσει ως Σούφι σε μια ανδροκρατούμενη κοινότητα. Άλλος ένας ήρωας του βιβλίου είναι ο Θιβετιανός μοναχός Τασί Πασάνγκ, ο οποίος, όταν οι Κινέζοι κατέλαβαν το Θιβέτ, αποφάσισε να παραβιάσει τους όρκους του και να πάρει τα όπλα, για να καταλήξει, χρόνια μετά, στην εξορία, κοντά στον Δαλάι Λάμα, φτιάχνοντας λάβαρα προσευχής προκειμένου να εξιλεωθεί. Σε μια από τις τελευταίες ιστορίες, ο Σρικάντα Στπάθι, κατασκευαστής ειδώλων που - όπως πιστεύει ο ίδιος - γίνονται θεοί τη στιγμή της ολοκλήρωσής τους, στενοχωριέται που ο γιος του δε θα συνεχίσει τη μακραίωνη παράδοση της οικογένειας, μιας και προτιμά να σπουδάσει ηλεκτρονικούς υπολογιστές στο Μπάνγκαλορ.
     Κάθε ιστορία είναι πιο εξωφρενική και παράλληλα πιο ανθρώπινη από την προηγούμενη. Το κοινό τους στοιχείο είναι η τρυφερότητα και ο σεβασμός με τα οποία ο συγγραφέας αντιμετωπίζει τους συνομιλητές του. Με εργαλεία την ευφυία, τη διαύγεια και την εκφραστική δύναμη, κατορθώνει ν' αποφύγει τα στερεότυπα "της εξωτικής Ινδίας" και να περιγράψει μια χώρα στο μεταίχμιο της ισχυρής παράδοσης και της ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης. Λέει χαρακτηριστικά στην εισαγωγή του βιβλίου, απηχώντας τον Ηράκλειτο: "παρ' όλη την ανάπτυξη που σημειώθηκε, πολλά από τα θέματα για τα οποία αγωνιούν και συζητούν οι άγιοι άνθρωποί μου παραμένουν τα ίδια αιώνια διλήμματα που απασχόλησαν τους άγιους άνδρες της κλασικής Ινδίας χιλιάδες χρόνια πριν: η αναζήτηση της υλικής επιτυχίας και της άνεσης ενάντια στις απαιτήσεις της πνευματικής ζωής· ο δρόμος της ισορροπίας απέναντι στο θέλγητρο του ανοιχτού δρόμου· η προσωπική αφοσίωση ενάντια στη συμβατική ή δημόσια θρησκεία· ο αιώνιος πόλεμος καθήκοντος και επιθυμίας. Το νερό κυλάει, λίγο πιο γρήγορα σε σχέση με πριν, όμως ο μεγάλος ποταμός ρέει. Είναι εξίσου ρευστός και απρόβλεπτος στις διαθέσεις του όπως ήταν πάντα, όμως ρέει ανάμεσα σε οικείες όχθες".

Steve McCurry (πηγή: stevemccurry.com)

Σάββατο 4 Οκτωβρίου 2014

ΚΑΛΗΜΕΡΑ!


Η Gene Tierney στο On the Riviera, γιατί δεν υπάρχει τίποτα ωραιότερο για το σαββατιάτικο χαζολόγημα από μια παλιά χολιγουντιανή ταινία!

Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2014

ΣΦΑΓΕΙΟ ΝΟΥΜΕΡΟ 5


(πηγή: neekwe.tumblr.com )

     "Πού βρίσκομαι;" ρώτησε ο Μπίλι Πίλγκριμ.
     "Παγιδευμένος σε μια σφαίρα από κεχριμπάρι, κύριε Πίλγκριμ. Βρισκόμαστε εκεί που πρέπει αυτή τη στιγμή - πεντακόσια εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη, έτοιμοι να μπούμε σε μια τρύπα στο χρόνο που θα μας μεταφέρει στον Τραλφάμαντορ σε ώρες αντί για αιώνες.
     "Πώς... πώς βρέθηκα εδώ;"
     "Αυτό μόνο ένας άλλος γήινος θα μπορούσε να σου το εξηγήσει. Οι γήινοι είναι οι σπουδαίοι εξηγητές, εξηγούν γιατί αυτό το γεγονός είναι έτσι, λένε πώς μπορούν να καταφέρουν κάποια γεγονότα ή πώς να αποφύγουν κάποια άλλα. Εγώ είμαι Τραλφαμαντοριανός, βλέπω το χρόνο όπως εσύ βλέπεις ολόκληρα τα Βραχώδη Όρη από μακριά. Όλος ο χρόνος είναι όλος ο χρόνος. Δεν αλλάζει. Δεν επιτρέπει προειδοποιήσεις ή εξηγήσεις. Απλώς είναι. Δες το χρόνο ως στιγμή και θα καταλάβεις ότι είμαστε όλοι, όπως είπα προηγουμένως, έντομα παγιδευμένα σε κεχριμπάρι".
     "Μου ακούγεσαι σαν να μην πιστεύεις στην ελεύθερη βούληση", είπε ο Μπίλι Πίλγκριμ.

     "Αν δεν είχα ξοδέψει τόσο χρόνο στη μελέτη των Γήινων", είπε ο Τραλφαμαντοριανός, "δε θα είχα ιδέα τι σημαίνει ελεύθερη βούληση. Έχω επισκεφθεί τριαντα έναν κατοικημένους πλανήτες στο σύμπαν και έχω μελετήσει αναφορές από άλλους εκατό. Μόνο στη Γη μιλούν για ελεύθερη βούληση".

(σελ. 97- 98, Κερτ Βόνεγκατ, Σφαγείο Νούμερο Πέντε, μτφρ. Φίλιππος Χρυσόπουλος, εκδόσεις Κέδρος).

Υ.Γ.: Η ενότητα audiovisual delight βασίζεται στην εξής ιδέα: Ως αφετηρία υπάρχει ένα σημαντικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, από το οποίο αντιγράφω ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα και το συνδυάζω με μια φωτογραφία που, κατά τη γνώμη μου, απηχεί την ατμόσφαιρα του έργου. Στη συνέχεια, συνδέω με link από το youtube ένα τραγούδι εμπνευσμένο από το συγκεκριμένο έργο με μια φράση του κειμένου που θα μπορούσε να έχει αποτελέσει την πηγή έμπνευσης, τη βάση του τραγουδιού.