ΜΑΠΟΥΤΣΕ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΩΣ ΕΦΙΑΛΤΗΣ, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΩΣ ΠΑΡΟΝ

     Δεν ξέρω αν το έχετε παρατηρήσει, αλλά συνέχεια γράφω για βιβλία που έχουν κυκλοφορήσει εδώ και καιρό. Μερικά μάλιστα μπορεί να μην υπάρχουν πια στα βιβλιοπωλεία και να πρέπει κανείς να επιδοθεί σε κυνήγι θησαυρού για να τα εντοπίσει. Αυτή τη φορά όμως θα γράψω για ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Άγρα. Πρόκειται για το πολυβραβευμένο αστυνομικό μυθιστόρημα "Μαπούτσε", του Γάλλου Caryl Ferey, σε μετάφραση Αργυρώς Μακάρωφ, το οποίο θα γυριστεί σύντομα σε ταινία από τον Guillaume Ivernel, σε σενάριο του ίδιου του συγγραφέα.
     Η υπόθεση, σε γενικές γραμμές, είναι η εξής: Στο σύγχρονο Μπουένος Άιρες, η Ζανά, μια νεαρή γλύπτρια από τη φυλή των Μαπούτσε, και η μοναδική της φίλη, η τραβεστί Πάουλα, αναζητούν τον δολοφόνο της Λους, που έκανε πιάτσα μαζί με την Πάουλα στο λιμάνι της πόλης. Παράλληλα, ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Ρουμπέν Καλδερόν, ένας από τους λίγους που βγήκαν ζωντανοί από τις φυλακές της δικτατορίας του Βιντέλα κι έκτοτε αφιερώνει όλες του τις δυνάμεις στην αποκάλυψη της αλήθειας για τους "αγνοουμένους" του καθεστώτος, ερευνά την υπόθεση της εξαφάνισης μιας φωτογράφου, κόρης ενός από τους ισχυρότερους άνδρες της πόλης. Οι δύο - φαινομενικά άσχετες - υποθέσεις συσχετίζονται κι οι δύο ήρωες φέρνουν στο φως εγκλήματα που διαπράχθηκαν την εποχή της δικτατορίας και έμειναν ατιμώρητα.
     Σ' αυτό το αστυνομικό μυθιστόρημα λοιπόν, η πλοκή ξετυλίγεται με υποδειγματικό τρόπο. Στην αρχή, όσο οι ήρωες προσπαθούν να καταλάβουν τι συμβαίνει, η δράση προχωρά αργά. Στη συνέχεια όμως, καθώς οι ήρωες συνδέουν όλα τα κομμάτια της ιστορίας και κυριεύονται από μια λυσσασμένη αποφασιστικότητα να λογαριαστούνε με τα καθάρματα, τα πράγματα εξελίσσονται απίστευτα γρήγορα. Η δράση είναι καταιγιστική και τα φοβερά γεγονότα διαδέχονται το ένα το άλλο με τέτοιο ρυθμό, που ένιωθα ότι θα πάθω συγκοπή από την ένταση. Εννοείται ότι δε μπορούσα ν' αφήσω το βιβλίο από τα χέρια μου, γι' αυτό και το τελείωσα μέσα σε δυο μέρες, αν και αποτελείται από πεντακόσιες περίπου σελίδες. Αυτό, βέβαια, συμβαίνει γενικά με τα αστυνομικά μυθιστορήματα: δεν μπορείς να τ' αφήσεις μέχρι να μάθεις τον δολοφόνο, με λίγα λόγια μέχρι να φτάσεις στο τέλος. Ωστόσο, εδώ έχουμε μια ιδιαίτερη περίπτωση αστυνομικού μυθιστορήματος, όπου όλα είναι στον υπερθετικό βαθμό: η ένταση, οι ανατροπές και, πάνω απ' όλα, η βία. Πραγματικά, πρόκειται για ένα πάρα, μα πάρα πολύ βίαιο βιβλίο, σε βαθμό που, ειδικά στο τέλος, ένιωθα ότι μου πετούσαν στο πρόσωπο απανωτούς κουβάδες με αίμα, παρ' όλο που, κατά τη γνώμη μου, κάποιες από τις πιο βάναυσες σκηνές θα μπορούσαν να λείπουν, χωρίς να ζημιωθεί η πλοκή.
     Όσον αφορά στην πολιτική διάσταση του μυθιστορήματος τώρα, που είναι και η πιο ενδιαφέρουσα, ο συγγραφέας φέρνει στην επιφάνεια όλες τις ανοιχτές πληγές της Αργεντινής: τη γενοκτονία των Μαπούτσε κι όλων των άλλων φυλών των αυτοχθόνων, τη δικτατορία του Βιντέλα με τις απαγωγές, τις εξαφανίσεις και τα βασανιστήρια και βέβαια την προ δεκαετίας οικονομική πτώχευση, της οποίας τα σημάδια είναι ακόμη ορατά στη χώρα, με την εξαθλίωση μεγάλου μέρους του πληθυσμού, τις παραγκουπόλεις, τα φτηνά ναρκωτικά και την όξυνση της εγκληματικότητας. Είναι φανερό ότι ο συγγραφέας ξέρει για τι πράγμα μιλάει - άλλωστε στο τέλος του βιβλίου παραθέτει μια ενδεικτική βιβλιογραφία - και παρουσιάζει  μια ζοφερή πραγματικότητα, όπου οι συνεργάτες του καθεστώτος Βιντέλα παραμένουν ατιμώρητοι και συνεχίζουν να κινούν τα νήματα, τοποθετημένοι σε θέσεις -κλειδιά, ακόμα και σήμερα. Ή μάλλον σήμερα ακόμα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, αφού το χάος που δημιουργήθηκε με την οικονομική καταστροφή της χώρας επέστρεψε στους συνεργάτες της δικτατορίας να επανέλθουν στο προσκήνιο.
     Αυτό ακριβώς είναι που με ανατριχιάζει σ' αυτό το βιβλίο, πολύ περισσότερο από τις σκηνές βίας: η αίσθηση ότι η ιστορία αυτή θα μπορούσε να εκτυλίσσεται στην Ελλάδα, είτε τώρα, είτε σε λίγα χρόνια. Κι εδώ, ένα μεγάλο μέρος των συνεργατών της χούντας παρέμεινε ατιμώρητο και συνεχίζει να κινείται στη σκιά. Κι εδώ, τώρα πια, η οικονομική κρίση έχει φέρει την εξαθλίωση, το φασισμό και την αποκτήνωση. Κι εδώ έχουν αρχίσει να ξυπνούν τα φαντάσματα του παρελθόντος...