Δευτέρα 11 Φεβρουαρίου 2013

ΣΟΥΡΕΑΛΙΣΜΟΣ (1)

     Καλησπέρα! Αυτή τη βδομάδα θ' ασχοληθούμε με το σουρεαλισμό. Όχι αυτόν της καθημερινής ζωής, τον άλλο, το λογοτεχνικό και εν γένει καλλιτεχνικό, μέσα από τα έργα των ίδιων των εκπροσώπων του. Ας  δούμε όμως τον ορισμό του σουρεαλισμού από τους ίδιους, στο πρώτο μανιφέστο τους, που γράφτηκε το 1924: "αυτοματισμός ψυχικός καθαρός με τον οποίο προτίθεται κανείς να εκφράσει είτε προφορικά είτε γραπτά, είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, την πραγματική λειτουργία της σκέψης. Υπαγόρευση της σκέψης, με την απουσία κάθε ελέγχου απ' τη λογική, έξω από κάθε προκατάληψη αισθητική ή ηθική. Ο σουρεαλισμός στηρίζεται στην πίστη στην ανώτερη πραγματικότητα ορισμένων τύπων συσχετισμών αγνοημένων ως τώρα, στην παντοδυναμία του ονείρου, στο αδιάφορο παιγνίδι της σκέψης". Η επιρροή της ψυχανάλυσης είναι λοιπόν ολοφάνερη, παρ' όλο που ο Φρόιντ έλεγε για τους σουρεαλιστές πως "είναι τρελοί κατά 95% , όσο δηλαδή και το καθαρό οινόπνευμα". Ιδρυτές του κινήματος ήταν ο Breton και ο Soupault, που είναι άλλωστε ο αγαπημένος μου. Ας δούμε λοιπόν ένα ποίημά του Philippe Soupault, το οποίο είχα αντιγράψει παλιότερα σ' ένα τετράδιο επειδή μου άρεσε πολύ, αλλά δυστυχώς δε σημείωσα το όνομα του μεταφραστή. Αν το γνωρίζει κάποιος, ας το μοιραστεί μαζί μας. Πολλά φιλιά!


 say it with music
Τα χρυσά βραχιόλια και τις σημαίες
Τα σύννεφα και τον υγιεινό άνεμο
Τ' αφήνω έτσι απλά
Η καρδιά μου είναι πολύ μικρή
Ή πολύ μεγάλη
Και η ζωή μου μικρή
 Δεν ξέρω πότε ακριβώς θα με βρει το τέλος
 ‘Ομως γερνώ
 Κατεβαίνω τα καθημερινά μου σκαλοπάτια
 Αφήνοντας μια προσευχή να δραπετεύει από τα χείλη μου
 Σε κάθε πάτωμα ένας φίλος με προσμένει
 Είν' ένας κλέφτης
 Είμ' εγώ
 Δεν ξέρω πια να βλέπω μες στον ουρανό
 Παρά ένα μόνο άστρο ή ένα μόνο σύννεφο
Κατά τη θλίψη μου, τη χαρά μου
Δεν ξέρω πια να χαμηλώνω το κεφάλι
Είναι πολύ βαρύ
Μέσα στα χέρια μου δεν ξέρω πια καθόλου
 Αν κρατάω φυσαλίδες σαπουνιού ή μπάλες κανονιού
 Περπατώ
 Γερνώ
 Μα το κόκκινο αίμα μου, το αγαπημένο κόκκινο αίμα μου
Τρέχει στις φλέβες μου
 Κυνηγώντας μπροστά του τις αναμνήσεις τού τώρα
 Μα η δίψα μου είναι πολύ μεγάλη
 Σταματώ ακόμα και προσέχω
Το φως
 Παράδεισος, παράδεισος, παράδεισος.




7 σχόλια:

  1. Γιωργος K. Καραβασιλης.

    http://pteroen.wordpress.com/category/%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B7%CF%83-%CE%B3%CE%B9%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%83-%CE%BA/

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αχ, να, τέτοιοι αναγνώστες (και φίλοι)με κάνουν περήφανη!σ' ευχαριστώ πολύ! και το blog pteroen.wordpress.com είναι πολύ ωραίο.

      Διαγραφή
  2. η πιο σημαντική μορφή του σουρεαλισμού και αυτός από τον οποίον άρχισαν όλα-κατα την γνώμη μου-ήταν ο Ζακ Βασέ,-jacques vache-ο οποίος πέθανε πρίν την εμφανιση του σουρεαλισμού.Ήταν το άτομο,που άσκησε την μεγαλύτερη επιρροή στον πάπα του σουρεαλισμού,τον Μπρετόν.
    Γεννήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 1895.Γιος στρατιωτικού,εκκεντρικός από νεαρή ηλικία,θα καταταγεί στον γαλλικό στρατό με το ξέσπασμα του Ά Παγκοσμίου Πολέμου.Ωστόσο ο ίδιος μόνο πατριώτης δεν ήταν.Θα περάσει την ζωή του στο μέτωπο μες τους κινδύνους δείχνοντας όμως μια παγερή αδιαφορία αλλά και απέχθεια και βαρεμάρα απέναντι στον ίδιο τον πόλεμο,καθώς και στη ζωή την ίδια.Σ'ενα γράμμα του είχε γράψει-Αρνούμαι να σκοτωθώ σε καιρό πολέμου.Θα γνωριστεί με τον Μπρετόν σ'ενα νοσοκομείο το 1916.Ο Μπρετόν θα μαγευτεί από αυτόν τον παράξενο νέο και η γνωριμία του αυτή απέκτησε τόσο καθοριστική σημασία για τον ιδιο-τον Μπρετόν δηλαδή-ώστε εκείνος δεν έπαψε να την ανακαλεί στα γραπτά του μέχρι το τέλος της ζωής του.Είχε γράψει χαρακτηριστικά ο Μπρετόν-στον Ζακ Βασέ χρωστώ τα τα πάντα.
    Λίγες μέρες μετά το τέλος του πολέμου ο Βασέ με μία παρέα φίλων του θα κλειστούν σ'ενα δωμάτιο ξενοδοχείου για να καπνίσουν όπιο.Ο ίδιος φυσικά έκανε από καιρό χρήση ναρκωτικών.Την επόμενη το βράδυ θα βρεθεί ο ίδιος ο Βασέ και ένας ακόμα φίλος του νεκροί από υπερβολική δόση.Ο ίδιος ο Βασέ είχε πει κάποτε-Θα πεθάνω όταν θελήσω να πεθάνω..και θα πεθάνω μαζί με κάποιον άλλο.Άρα είναι πολύ πιθανόν να αυτοκτόνησε.
    Αυτόματα ο Βασέ θα αγιοποιηθεί σχεδόν από τους σουρεαλιστές,οι οποίοι βρήκαν στο πρόσωπό του τον πρώτο τους μάρτυρα.Για τους σουρεαλιστές και τους ντανταιστές ο Βασέ θεωρείται ιερό πρόσωπο. Ο πολύς Μπρετόν συντετριμμένος από τον θάνατο του,τον θεωρεί το σημαντικότερο άτομο που γνώρισε στη ζωή του.Εδώ να πούμε ότι ο Βασέ δεν άφησε πίσω ΚΑΝΕΝΑ ΕΡΓΟ,ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΤΙΠΟΤΑ.Το μόνο που έγραψε είναι κατι μικρά ποιήματα,όταν ήταν μαθητής,και 15 επιστολές,όταν ήταν στο μέτωπο,προς τους φίλους του Μπρετόν,Πωλ Ελυάρ και Τ.Φρανκελ.Όχι μόνο αυτό αλλά ο ίδιος περφρονούσε και έβριζε την τέχνη και τους καλλιτέχνες.Είχε κάνει την ίδια του τη ζωή ένα έργο τέχνης αλλά και πάλι δεν τον πολυένοιαζε.Ας σταματήσουμε όμως εδώ γιατί κουράστηκα.Οι επιστολές του και κάτι ωραία σκίτσα του εκδόθηκαν-επιτέλους-στην ελλάδα το 2008 από τις αξιόλογες εκδόσεις Φρφουλάς με τον τίτλο ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΡΩΠΟ σε μετάφραση Νίκου Σταμπάκη.Ακολουθούν κάποια αποσπάσματα από τις επιστολές του,οι οποίες είναι αληθινά ποιητικά σουρεαλιστικά κομψοτεχνήματα-
    με κουράζουν πολύ οι μετριότητες και έχω αποφασίσει να πάω απλώςγια ύπνο επ'αόριστον,και μόνη η προσπάθεια να μείνω ξύπνιος και να γράψω αυτές τις σελίδες είναι εξαιρετικά δύσκολη.Συγνώμη-έτσι?έτσι?Τίποτα δεν σκοτώνει έναν άνθρωπο όσο η υποχρέωση να εκπροσωπήσει μια χώρα.

    ποτέ δεν θα καταφέρω να κερδίσω όλους τους πολέμους

    Η ΤΕΧΝΗ δεν υπάρχει αναμφίβολα και είναι μάταιο να το ψέλνουμε,λοιπόν δεν μας αρέσουν ούτε η τεχνη ουτε οι καλλιτέχνες-κάτω ο Απολλιναίρ-

    έτσι είναι,τι τα θέλετε?έτσι είναι και όχι αλλιώς.Τι διασκεδαστικά που είναι όλα-μα όλα-κι αν επίσης αυτοκτονούσαμε αντί να φύγουμε απλώς?


    είναι αρκετά αξιοθρήνητο-αλλά τι να κάνεις όμως?

    Σε τι παραίτηση με βρήκε το γράμμα σας!Είμαι κενός από ιδέες και μόλις που βγάζω ήχο,σίγουρα περισσότερο από ποτέ ασυνείδητος καταγραφέας πολλών πραγμάτων μαζί-Τι αποκρυστάλλωση?
    θ'αφήσω τον πόλεμο ελαφρώς ξεμωραμένος,ίσως σαν ένας εκείνους τους θαυμάσιους τρελλούς των χωριών-το εύχομαι μάλιστα

    Στηβ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. φαρφουλας οι εκδόσεις
    γράμματα από το μέτωπο το βιβλίο
    Στηβ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τώρα δε νιώθω απλώς περήφανη, σκάω από περηφάνεια! είναι υπέροχο το κείμενο που έγραψες...Σ' ευχαριστώ πάρα πολύ!

      Διαγραφή