Η ΛΙΣΤΑ ΜΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΘΕΛΩ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΩ: BILLIE HOLIDAY, Η ΚΥΡΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΑΕΙ ΤΑ ΜΠΛΟΥΖ

    Το βιβλίο αυτό, που επανακυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Άγρα, είναι η αυτοβιογραφία μιας από τις μεγαλύτερες φωνές της τζαζ, της Billie Holiday. Οι λόγοι που θέλω να το διαβάσω είναι πολλοί. Πρώτα απ' όλα γιατί μ' αρέσουν πολύ τα τραγούδια της. Όπως γράφει και η ίδια (αντιγράφω από το βιβλίο) "Μου 'χουνε πει πως κανείς δεν λέει την λέξη «πείνα» σε τραγούδι όπως εγώ. Ούτε τη λέξη «αγάπη».Ίσως και να 'ναι γιατί θυμάμαι τί σημαίνουν τούτες οι λέξεις. Ίσως γιατί είμαι τόσο περήφανη ώστε να θέλω να θυμάμαι τη Βαλτιμόρη και το Ουέλφερ Άιλαντ, το Ίδρυμα Καθολικών και το δικαστήριο Τζέφφερσον Μάρκετ, τον σερίφη μπροστά απ' το σπίτι μας στο Χάρλεμ και τις πόλεις απ' τη μια άκρη της χώρας στην άλλη όπου γέμισα χτυπήματα και ουλές, στη Φιλαδέλφεια και στο Ώλντερσον, στο Χόλλυγουντ και στο Σαν Φρανσίσκο ‒ κάθε γωνιά, πανάθεμά την. Όλες οι Κάντιλακ και οι μινκ γούνες ‒ και είχα πολλές στη ζωή μου ‒ δεν μπορούν να με κάνουν να τα ξεχάσω. Και σε όλα αυτά τα μέρη , κι απ' όλο αυτό τον κόσμο, ό,τι έμαθα τα λένε τούτες οι δυο λέξεις. Πρέπει να 'χεις φαΐ να φας, πρέπει να 'χεις λίγη αγάπη στη ζωή για να ανεχτείς του καθενός το συναξάρισμα για το πώς πρέπει να συμπεριφέρεσαι σωστά. Αυτό που είμαι κι αυτό που θέλω απ' τη ζωή, σ' αυτά τα λόγια κλείνεται." Αυτά τα λόγια μου θυμίζουν μια σκηνή από το Ρεμπέτικο, τη μεγάλη ταινία του Κώστα Φέρρη: Όταν η Μαρίκα Νίνου βγαίνει για πρώτη φορά στη σκηνή, περνούν από τα μάτια της όλα όσα έχει βιώσει: η κακοποίηση από τον πατέρα της, ο θάνατος της μάνας της, η προσφυγιά, η φτώχεια. Και μετά, όταν αρχίζει να τραγουδάει, αφήνει αυτά τα βιώματα να μιλήσουν μέσα από τη φωνή της. Το ίδιο συμβαίνει και με τη Billie Holiday, γι' αυτό καθηλώνει τον ακροατή σε κάθε της ερμηνεία. 
     Ένας άλλος λόγος που θέλω να διαβάσω αυτό το βιβλίο είναι γιατί τελευταία μ' ενδιαφέρει πολύ η Αμερική του Μεσοπολέμου και κυρίως της εποχής της οικονομικής ύφεσης. Ο λόγος είναι προφανής: η δική μας ύφεση μ' έκανε ν' αναζητήσω τις εμπειρίες όσων βίωσαν κάτι παρόμοιο στην Αμερική   του '30, παρά τις αυτονόητες διαφορές μεταξύ των δύο χωρών. Παραπέμπω πάλι στο βιβλίο, το οποίο "μιλάει γενικότερα για το τί σημαίνει να' σαι φτωχός και μαύρος στην Αμερική, για το πώς φτιαχνόταν η μουσική της τζαζ στις δεκαετίες '30 -'40 ‒ κλαμπ, περιοδείες, ηχογραφήσεις, εταιρείες, κτλ. ‒ καθώς και για τον τρόπο που μια αρρωστημένα διεφθαρμένη κοινωνία κυνήγησε αυτή τη μεγαλοφυΐα της τζαζ σ' ένα αυτοκαταστροφικό αδιέξοδο απ' όπου δεν υπήρχε διαφυγή". 
     Ένας ακόμη λόγος είναι η γλώσσα του βιβλίου, η γλώσσα όχι ενός διανοούμενου λάτρη της τζαζ  αλλά μιας γυναίκας της πιάτσας που παράτησε το σχολείο στα 11. Θα παραπέμψω ακόμα μια φορά στο βιβλίο: "στην αυτοβιογραφία της, με μια γλώσσα σκληρή και χωρίς συναισθηματισμούς, καταγράφει την περιπετειώδη ζωή της και το ρατσισμό που τη σκίαζε, τις ιστορίες της με τους άντρες, την ανέλιξή της στο χώρο της μουσικής και της σόου μπίζνες καθώς και τα προβλήματα της με τα ναρκωτικά, τις φυλακίσεις και το κυνηγητό της αστυνομίας που την κατέστρεψε. Όλα αυτά λέγονται με την κοφτή και μάγκικη γλώσσα της Χόλιντεϋ, και διαβάζονται σαν να γράφτηκαν μόλις χτες".

Όπως είναι αναμενόμενο, θα τελειώσω αυτή την παρουσίαση με ένα τραγούδι της Billie Holiday, που δεν είναι άλλο από το Strange Fruit, ένα τραγούδι που καταγγέλλει το ρατσισμό ενάντια στους μαύρους στον αμερικάνικο Νότο. Το "παράξενο φρούτο" του τίτλου είναι βέβαια τα νεκρά σώματα των μαύρων, που είχαν λυντσαριστεί από τους λευκούς της Κου Κλουξ Κλαν. Η συγκεκριμένη ερμηνεία είναι του 1959, τη χρονιά δηλαδή που η Billie Holiday πέθανε από κίρρωση του ήπατος, αποτέλεσμα της χρόνιας κατάχρησης αλκοόλ και ναρκωτικών.