Λοιπόν, όπως όλοι οι άνθρωποι που έχουν μια δόση ψυχαναγκασμού, λατρεύω τις λίστες. Κάθε είδους λίστες, ακόμα και τις λίστες για τα ψώνια. Νομίζω ότι βάζουν τα πράγματα σε μια τάξη, γιατί πρέπει επιτέλους να μπει μια τάξη όσον αφορά στα δέκα καλύτερα τραγούδια της δεκαετίας του '60 ή τις πέντε καλύτερες τηλεοπτικές σειρές της δεκαετίας του '90 (στην πρώτη θέση πάντως βρίσκονται οι "απαράδεκτοι" και όποιον έχει αντίθετη άποψη, τον προκαλώ από αυτό εδώ το μπλογκ!). Χμμ...Ας πάψω να γράφω σαν τον Μπάρι από το High Fidelity (στο βιβλίο υπάρχουν ξεκαρδιστικοί διάλογοι των τριών μουσικόφιλων σχετικά με λίστες) και ας περάσω στο θέμα, που είναι η λίστα με τα βιβλία που θέλω να διαβάσω. Πρόκειται για μια μεγάλη λίστα που μοιάζει κάπως με τους Αθάνατους του Ξέρξη: τη στιγμή που ένα βιβλίο φεύγει απ' αυτήν, ένα άλλο παίρνει αμέσως τη θέση του και έτσι ο αριθμός τους δεν ελαττώνεται ποτέ. Κι αυτό είναι καλό, γιατί σημαίνει ότι υπάρχουν ακόμα πολλά, πάρα πολλά βιβλία για να διαβάσω...
Βέβαια, τα βιβλία της λίστας έχουν αρκετές διαφορές μεταξύ τους: υπάρχουν τα γαλαζοαίματα, που είναι φυσικά τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Αυτά κάθονται στο θρόνο που τους έχει εξασφαλίσει ο δημιουργός τους και περιμένουν χωρίς κανένα άγχος, γιατί ξέρουν ότι όσο και να αργήσει η στιγμή που θα φύγουν από τη λίστα, αυτή η στιγμή κάποτε θα έρθει και τότε, από τις πρώτες θέσεις της λίστας των βιβλίων προς ανάγνωση θα περάσουν στις πρώτες θέσεις της λίστας των διαβασμένων βιβλίων. Αυτή ήταν η περίπτωση με το "Μαγικό Βουνό" του Τόμας Μαν, ο οποίος για χρόνια με κοιτούσε με αλαζονική αυτοπεποίθηση από το εξώφυλλο, μιας και ήξερε καλύτερα από μένα ότι, αφού το διαβάσω, θα του χαρίσω την πρώτη θέση στη λίστα με τα αγαπημένα.
Μια άλλη περίπτωση είναι τα βιβλία που μπήκαν κάποια στιγμή στη λίστα και ξεχάστηκαν εκεί για καιρό, μεχρί που κάποια άλλη, τυχαία στιγμή βρήκαν το δρόμο προς την έξοδο. Αυτή ήταν η περίπτωση με τον "Κυρ -Πανικό και τη Βίβλο των Ονείρων και άλλες ιστορίες" της Σύλβιας Πλαθ, που για χρόνια με κοιτούσε με το πηγαίο και κάπως εύθραυστο χαμόγελό της από το εξώφυλλο, νομίζοντας ότι την είχα ξεχάσει, μέχρι που φέτος βρήκα το βιβλίο σε μια δανειστική βιβλιοθήκη και το διάβασα. Δε με ενθουσίασε όταν το τελείωσα αλλά συνέχισα να το σκέφτομαι για πολύ καιρό, γιατί με είχε παρασύρει στα σκοτεινά βάθη μιας ψυχής που πάσχιζε να ανασυνθέσει τον παράδεισο της παιδικής ηλικίας και να αγαπηθεί από τον εαυτό της και τους άλλους.
Η άλλη περίπτωση είναι οι διάττοντες αστέρες: βιβλία που βγήκαν από τη λίστα με την ίδια ταχύτητα με την οποία μπήκαν. Όπως συμβαίνει συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις, κάποια αποδεικνύονται μεγάλη απογοήτευση, πράγμα που, για παράδειγμα, συνέβη με τη βιογραφία της ποιήτριας Άννας Αχμάτοβα που δε με ενθουσίασε ούτε με τη ζωή της, ούτε με τα ποιήματά της κι ας το παίζει όσο μπλαζέ θέλει από το εξώφυλλο... Υπάρχει όμως και η περίπτωση ένα τέτοιο βιβλίο να αποδειχθεί μεγάλος έρωτας και μάλιστα από αυτούς που αντέχουν στο χρόνο. Αυτό ακριβώς συνέβη με την "Ελληνική Ιδιαιτερότητα" του Κορνήλιου Καστοριάδη. Έπεσα αμέσως θύμα της γοητείας του φιλοσόφου, ο οποίος με κοιτούσε από το εξώφυλλο με το διαπεραστικό του βλέμμα και δε μπόρεσα να αντισταθώ. Άλλωστε, όπως λένε, είχε φο- βε- ρη επιτυχία με τις γυναίκες, παρ' όλο που δεν τον ευνοούσε η εμφάνισή του. Εδω βέβαια δε μιλάμε για λογοτεχνία αλλά για ένα βιβλίο σε τρεις -προς το παρόν- τόμους που περιλαμβάνει τις διαλέξεις που έδωσε στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών στο Παρίσι τη δεκαετία του '80 αναφορικά με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Πέρα από το ότι φωτίζει έννοιες- κλειδιά της σκέψης του, όπως η φαντασιακή θέσμιση μιας κοινωνίας, πέρα ακόμα και από το ότι εμπλουτίζει την οπτική μας για τον αρχαίο κόσμο με ερμηνείες που δεν έχουμε συναντήσει πουθενά αλλού (π.χ. η ερμηνεία του για την Αντιγόνη του Σοφοκλή), είναι μια ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με τη διαυγή, στέρεα και ρηξικέλευθη σκέψη ενός από τους μεγαλύτερους διανοητές του 20ου αιώνα. Είδατε; Έχουν περάσει πέντε χρόνια από τότε που διάβασα τον πρώτο τόμο κι ακόμα μιλάω με το πάθος του πρώτου καιρού...
Ποια από τα βιβλία αυτής της πολυσυλλεκτικής λίστας λοιπόν σκοπεύω να διαβάσω φέτος; Και σε ποια κατηγορία άραγε θα περιληφθούν; Αυτό θα το δούμε στις επόμενες αναρτήσεις...Πολλά φιλιά!
