ΚΑΛΟ ΤΡΙΗΜΕΡΟ!!

VERBA

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, EASY RIDER!

Ο Peter Fonda γίνεται σήμερα 74 ετών...

 

(πηγή: cinearchive.org )

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ

     Θυμάμαι πριν από πολλά χρόνια, όταν ήμουν στην τρίτη λυκείου, μπήκε μια μέρα η φιλόλογος στην τάξη και είχαμε όλοι αυτό το αποχαυνωμένο βλέμμα, το μισοκοιμισμένο και αδιάφορο, που τώρα πια συναντώ κι εγώ πολύ συχνά. Αποφάσισε λοιπόν, προκειμένου να μας ξυπνήσει, να μας διαβάσει ένα ποίημα, από κάποιο σημειωματάριο όπου είχε αντιγράψει αγαπημένα της ποιήματα. Το ποίημα ήταν του Νίκου Καρούζου κι όταν το άκουσα, ένιωσα ότι με φύσηξε δροσερό αεράκι στο πρόσωπο κι ενεργοποιήθηκαν ξανά οι αισθήσεις μου. "Ώστε αυτό είναι η ποίηση", σκέφτηκα, μιας και μέχρι τότε η ποίηση ήταν για μένα κάτι τρομερά βαρετό, συνδυασμένο με τις ερωτήσεις "τι θέλει να πει εδώ ο ποιητής" και "ποια εκφραστικά μέσα χρησιμοποιεί", που μας ζητούσαν να μεταχειριστούμε το ποίημα σαν βάτραχο σε μάθημα ανατομίας, αφαιρώντας από μέσα του κάθε ίχνος ζωής. Χρόνια μετά, προσπάθησα να βρω εκείνο το ποίημα, αλλά δεν τα κατάφερα- δε θυμόμουν ούτε μία λέξη, παρά μόνο την επίδραση που είχε στον δεκαεπτάχρονο εαυτό μου. Διάβασα όμως πολλά άλλα ποιήματα του Καρούζου κι εκτίμησα ιδιαίτερα αυτόν τον άνθρωπο, που η αδιαφορία του για τις τιμές τον έφερνε κοντά στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και τον Διονύσιο Σολωμό. Ας δούμε λοιπόν ένα ντοκιμαντέρ από το πάντα εξαιρετικό Παρασκήνιο, αφιερωμένο στον Νίκο Καρούζο. Καλό Σαββατοκύριακο!

ΚΑΛΗ ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ!

ROCK AND ROLL HEROES

ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

     Το βίντεο στο προηγούμενο post  ήταν από το 1961 στο San Francisco και απεικονίζει τη φάση του rock and roll, με τη μπριγιαντίνη στα μαλλιά, τα φλιπεράκια και τις νεανικές συμμορίες. Την ίδια ακριβώς χρονιά, στην άλλη άκρη της χώρας είχε αρχίσει να διαμορφώνεται μια άλλη, εντελώς διαφορετική τάση, η οποία θα σημάδευε ολόκληρη τη δεκαετία του '60. Μιλάω βέβαια για τη folk σκηνή στοVillage της Νέας Υόρκης, την οποία περιγράφουν με τον δικό τους, ιδιοφυώς σαρκαστικό τρόπο, οι αδερφοί Κοέν στην τελευταία τους ταινία, Inside Llewyn Davis: μια κοινότητα ανθρώπων που είχαν αντιληφθεί ότι οι καιροί αλλάζουν, που ασφυκτιούσαν με την κομφορμιστική ευδαιμονία της αμερικάνικης κοινωνίας κι απέπνεαν έναν άλλον αέρα, τον αέρα της ελευθερίας. Όλη αυτή η ατμόσφαιρα της ανεμελιάς, του πειραματισμού και της ορμητικής προσδοκίας για τη νέα εποχή που έρχεται, αντανακλάται στο διάσημο εξώφυλλο του "Freewheelin' Bob Dylan". Κι ακόμη, πέρα απ' αυτά, αντανακλάται ο έρωτας δύο ωραίων, νέων ανθρώπων, που μοιάζουν πλήρως απορροφημένοι ο ένας από τον άλλο κι απόλυτα αυτάρκεις μέσα στον έρωτά τους. Ο ένας είναι βέβαια o Bob Dylan και η αγαπημένη του, η Suze Rotolo, για την οποία μέχρι πρόσφατα δεν ήξερα τίποτε άλλο, πέρα από το ότι είναι το κορίτσι στο εξώφυλλο του "Freewheelin' Bob Dylan". Τις τελευταίες μέρες όμως, με αφορμή την ταινία των Κοέν, όπου ο Dylan δεν εμφανίζεται παρά στο τέλος αλλά είναι στο μυαλό του θεατή σ' όλη τη διάρκεια του φιλμ, έψαξα αρκετά για τη γυναίκα αυτή και διαπίστωσα ότι ήταν πολύ μα πολύ σπουδαία.
     Η Rotolo λοιπόν, γεννήθηκε στο Queens της Νέας Υόρκης το 1943. Οι γονείς της, ιταλικής καταγωγής, ήταν μέλη του αμερικάνικου κομμουνιστικού κόμματος κι έδωσαν στις κόρες τους ανάλογη ανατροφή, πράγμα που σιγουρα δεν τις έκανε ιδιαίτερα δημοφιλείς στην ψυχροπολεμική Αμερική του '50. Κάποια στιγμή η Suze  πήρε το μετρό από το Queens για το Village - το μέρος όπου κατέληγαν όλοι όσοι ένιωθαν ότι δεν "κολλάνε" αλλού - και δε γύρισε ποτέ πίσω. Εκεί γνώρισε και τον Bob Dylan, στο Riverside Church Folk Concert, τον Ιούλιο του 1961. Εκείνος ήταν 20 κι αυτή 17. Ο ίδιος ο Dylan περιγράφει την πρώτη τους συνάντηση στην αυτοβιογραφία του ως εξής: "Από την πρώτη στιγμή, δε μπορούσα να πάρω τα μάτια μου από πάνω της. Ήταν το πιο ερωτικό πλάσμα που είχα δει. Είχε σταρένιο δέρμα και χρυσά μαλλιά, καθαρόαιμη Ιταλίδα. Ο αέρας γέμισε ξαφνικά με μπανανόφυλλα. Αρχίσαμε να μιλάμε και το κεφάλι μου άρχισε να στριφογυρίζει. [...] Γνωρίζοντάς την, ήταν σαν να μπήκα στις ιστορίες του Χίλιες και Μια Νύχτες. Είχε ένα χαμόγελο που μπορούσε να φωτίσει ένα δρόμο γεμάτο κόσμο και ήταν όλο ζωντάνια, είχε ένα είδος αισθησιασμού - ένα ζωντανό άγαλμα του Rodin." Η Rotolo ήταν αυτή που έστρεψε τον Dylan σε πιο πολιτικοποιημένα τραγούδια και τον έφερε σ' επαφή με την ποίηση του Ρεμπώ και του Αρτώ, όπως επίσης και με το έργο του Μπρεχτ. Το ζευγάρι άρχισε να συζεί στις αρχές του 1962, πράγμα που δεν ενέκρινε καθόλου η οικογένεια της Rotolo. Σύμφωνα με την ίδια, "δημιουργήσαμε αυτόν τον ιδιωτικό κόσμο. Αναζητούσαμε την ποίηση και τη βρήκαμε ο ένας στον άλλο. Είμασταν τόσο υπερευαίσθητοι, και οι δύο. Γι' αυτό ήταν μια καλή σχέση, αλλά γι' αυτό ήταν και δύσκολη."
     Πράγματι, καθώς η φήμη του Dylan μεγάλωνε, η σχέση τους γινόταν όλο και πιο δύσκολη για τη Suze. Όπως γράφει η ίδια στο βιβλίο της Freewheelin Time (το οποίο ξεκίνησα προχθές και θα σας πω περισσότερα όταν το τελειώσω), "ο Bob ήταν χαρισματικός: ήταν γεμάτος φως, ένας φάρος, αλλά ήταν και μια μαύρη τρύπα. ΄Ηθελε αφοσίωση, υποστήριξη και προστασία, που δε μπορούσα να του προσφέρω με σταθερότητα και συνέπεια, μάλλον επειδή τα χρειαζόμουν και η ίδια." Το 1963, η Rotolo έμεινε έγκυος και αποφάσισε να κάνει έκτρωση, κάτι που τελικά το ζευγάρι δεν κατάφερε να ξεπεράσει και, σε συνδυασμό με την παράλληλη σχέση του Dylan με τη Joan Baez και την εχθρότητα της οικογένειας Rotolo, τους οδήγησε στο χωρισμό το 1964. Η Rotolo, αφού αρνήθηκε να περιοριστεί στο ρόλο της γυναίκας στο πλάι ενός σπουδαίου άντρα, συνέχισε να επιδιώκει τη δική της προσωπική εξέλιξη: έγινε αναγνωρισμένη καλλιτέχνις, δίδαξε στο Parsons School of Design και συνέχισε να συμμετέχει ενεργά στον αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα ως το θάνατό της, το 2011. Εν τω μεταξύ, παντρεύτηκε και έκανε ένα γιο, που επίσης ασχολείται με τη μουσική. Για δεκαετίες απέφευγε να μιλά για τη σχέση της με τον Dylan, η οποία, όπως έλεγε η ίδια, ήταν ο ελέφαντας στο δωμάτιο της ζωής της. Για πρώτη φορά μίλησε στο ντοκιμαντέρ του Scorsese No Direction Home, το 2005 και στη συνέχεια, το 2008, έγραψε το δικό της βιβλίο για τη ζωή των ανθρώπων "που είχαν κάτι να πουν και όχι κάτι να πουλήσουν" στο Village της Νέας Υόρκης, στις αρχές της δεκαετίας του '60, σε μια εποχή ελευθερίας.

Ο Dylan, η Rotolo και ο Dave Van Ronk, στον οποίο βασίστηκαν οι Κοέν για τον κεντρικό χαρακτήρα στο Inside Llewyn Davis.

Οι παραπάνω φωτογραφίες προέρχονται από το oldloves.tumblr.com και οι πληροφορίες κυρίως από αυτό το άρθρο των New York Times. Ας ακούσουμε κι ένα πολύ αγαπημένο μου τραγούδι του Dylan, το οποίο έγραψε για τη Rotolo την εποχή που έλειπε στην Ιταλία για να παρακολουθήσει ένα εξάμηνο στο Πανεπιστήμιο της Perugia. Το τραγούδι είναι το Boots of Spanish Leather.

ΈΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΠΟΥ ΜΟΙΑΖΕΙ ΠΑΛΙΟ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ

     Μιλάω για το dead wrong, του Hanni El Khatib: Μοιάζει να έρχεται από τα fifties, αλλά κυκλοφόρησε το 2011, στο πρώτο του album, "Will The Guns Come Out". Το βίντεοκλιπ πάντως, που είναι ακόμα ωραιότερο από το τραγούδι, έρχεται πράγματι από πολύ παλιά, από ένα ντοκιμαντέρ του 1961 για τις νεανικές συμμορίες στο San Francisco.

ΜΙΑ ΣΤΑΧΤΟΠΟΥΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΚΡΙΝΟ 1922

Αααα... καιρό έχουμε να δούμε animation στο blog! Ας δούμε λοιπόν κάτι κλασικό: τη Σταχτοπούτα της Lotte Reiniger, της Γερμανίδας πρωτοπόρου στο κινούμενο σχέδιο! Το έργο της θυμίζει θέατρο σκιών και έχει επηρεάσει πάρα πολλούς μεταγενέστερους καλλιτέχνες που ασχολήθηκαν με το κινούμενο σχέδιο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχει επηρεάσει όλους τους καλλιτέχνες του είδους, μιας και το πρώτο της φιλμάκι παρουσιάστηκε το 1919, πριν καν ακόμα εμφανιστεί ο Disney...

Ο ΤΟΛΣΤΟΪ ΛΕΕΙ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΕΓΓΟΝΙΑ ΤΟΥ

   (πηγή: www.retronaut.com)

ΈΝΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

     Τις προάλλες φώναξα στο γραφείο μου τη δεσποινίδα Ιουλία, τη δασκάλα των παιδιών. Έπρεπε να της δώσω το μισθό της.
- Κάθισε να κάνουμε το λογαριασμό, της είπα. Θα' χεις ανάγκη από χρήματα και συ ντρέπεσαι να ανοίξεις το στομα σου... Λοιπόν... Συμφωνήσαμε για τριάντα ρούβλια το μήνα...
- Για σαράντα.
- Όχι, για τριάντα, το έχω σημειώσει. Εγώ πάντοτε τριάντα ρούβλια δίνω στις δασκάλες... Λοιπόν, έχεις δύο μήνες εδώ...
- Δύο μήνες και πέντε μέρες...
- Δύο μήνες ακριβώς... Το' χω σημειώσει... Λοιπόν, έχουμε εξήντα ρούβλια. Πρέπει να βγάλουμε εννιά Κυριακές, δε δουλεύετε τις Κυριακές. Πηγαίνετε περίπατο με τα παιδιά. Έπειτα έχουμε τρεις γιορτές...
Η Ιουλία έγινε κατακόκκινη και άρχισε να τσαλακώνει νευρικά την άκρη του φουστανιού της, μα δεν είπε λέξη.
- Τριες γιορτές, μας κάνουν δώδεκα ρούβλια το μήνα... Ο Κόλιας ήταν άρρωστος τέσσερις μέρες και δεν του έκανες μάθημα... Μονάχα με τη Βαρβάρα ασχολήθηκες... Τρεις μέρες είχες πονόδοντο και η γυναίκα μου σου είπε να αναπαυτείς μετά το φαγητό... Δώδεκα και εφτά δεκαεννιά. Αφαιρούμε, μας μένουν... Χμ! σαράντα ένα ρούβλια... Σωστά;
Το αριστερό μάτι της Ιουλίας έγινε κατακόκκινο και νότισε. Άρχισε να τρέμει το σαγόνι της. Την έπιασε ένας νευρικός βήχας, έβαλε το μαντίλι στη μύτη της, μα δεν έβγαλε άχνα.
- Την παραμονή της πρωτοχρονιάς έσπασες ένα φλιτζάνι του τσαγιού με το πιατάκι του... Βγάζουμε δύο ρούβλια... Το φλιτζάνι κάνει ακριβότερα γιατί είναι οικογενειακό κειμήλιο, μα δεν πειράζει... Τόσο το χειρότερο! Προχωρούμε! Μια μέρα δεν πρόσεξες τον Κόλια, ανέβηκε ο μικρός στο δέντρο και έσκισε το σακάκι του... Βγάζουμε άλλα δέκα ρούβλια... Άλλη μια μέρα που δεν πρόσεχες, έκλεψε μια καμαριέρα τα μποτάκια της Βαρβάρας. Πρέπει να' χεις τα μάτια σου τέσσερα, γι' αυτό σε πληρώνουμε... Λοιπόν, βγάζουμε άλλα πέντε ρούβλια. Στις δέκα του Γενάρη σε δάνεισα δέκα ρούβλια...
- Όχι, δεν έγινε τέτοιο πράμα... μουρμούρισε η Ιουλία.
- Το' χω σημειώσει!
- Καλά...
- Βγάζουμε είκοσι επτά ρούβλια, μας μένουν δέκα τέσσερα...
Τα μάτια της Ιουλίας γέμισαν δάκρυα. Κόμποι ιδρώτα γυάλιζαν πάνω στη μύτη της. Κακόμοιρο κορίτσι!
- Μα εγώ μια φορά μονάχα δανείστηκα χρήματα. Μονάχα τρία ρούβλια από την κυρία, μουρμούρισε η Ιουλία και η φωνή της έτρεμε... Αυτά είναι όλα όλα που δανείστηκα.
- Μπα; Και γω δεν τα είχα σημειώσει αυτά. Λοιπόν, δεκατέσσερα έξω τρία, μας μένουν έντεκα. Πάρε τα χρήματά σου, αγαπητή μου! Τρία... τρία, τρία... ένα και ένα... Πάρ' τα...
Και της έδωσα έντεκα ρούβλια. Τα πήρε με τρεμουλιαστά δάχτυλα και τα έβαλε στην τσέπη της.
- Ευχαριστώ, ψιθύρισε.
Πετάχτηκα ορθός και άρχισα να βηματίζω πέρα δώθε στο γραφείο. Με έπιασαν τα δαιμόνια μου.
- Και γιατί με ευχαριστείς;
- Για τα χρήματα.
- Μα, διάολε, εγώ σε έκλεψα, σε λήστεψα! Και μου λες κι ευχαριστώ;
- Οι άλλοι δε μου' διναν τίποτα!...
- Δε σου 'δίναν τίποτα. Φυσικά! Σου έκανα μια φάρσα για να σου γίνει σκληρό μάθημα. Πάρε τα ογδόντα σου ρούβλια! Τα είχα έτοιμα στο φάκελο! Μα γιατί δε φωνάζεις για το δίκιο σου; Γιατί στέκεσαι έτσι σαν χαζή; Μπορείς να ζήσεις σ' αυτόν τον κόσμο αν δεν πατήσεις λίγο πόδι, αν δε δείξεις τα δόντια σου; Γιατί είσαι άβουλη;
Μουρμούρισε μερικά ευχαριστώ και βγήκε.

Άντον Τσέχοφ, Διηγήματα, μτφρ. Κ. Σιμόπουλος, εκδόσεις Θεμέλιο

Dorothea Lange, 1936, φωτογραφίες από τη Μεγάλη Ύφεση

GLAS: ΈΝΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΜΕ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΜΥΑΛΟ ΚΑΙ ΤΖΑΖ ΨΥΧΗ

     Το παρακάτω σύντομο ντοκιμαντέρ μου το έστειλε πριν λίγες μέρες μια αγαπημένη φίλη (μπορείτε να τη βρείτε στο myyogaway.wordpress.com) και το θεώρησα κα- τα- πλη- κτι- κό! Δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού συγκεντρώνει στοιχεία που αγαπώ πολύ: είναι ρετρό, έχει τζαζ μουσική και με μαθαίνει κάτι καινούριο, εν προκειμένω πώς κατασκευάζεται το γυαλί. Το φιλμάκι του Ολλανδού Bert Haanstra, το οποίο κέρδισε το Όσκαρ ντοκιμαντέρ μηκρού μήκους το 1959, δείχνει την αντίθεση ανάμεσα στη χειροποίητη κατασκευή γυαλιού και τη βιομηχανική παραγωγή, χρησιμοποιώντας αριστοτεχνικά τη μουσική και το φωτισμό για να υπογραμμίσει την αντίθεση. Το αποτέλεσμα είναι υπέροχο!

ΚΙ ΑΝ ΔΕΝ ΈΡΘΕΙ Η ΑΥΡΙΑΝΗ ΜΕΡΑ; ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΝ ΉΡΘΕ!

     Η παραπάνω ατάκα προέρχεται από τη "Μέρα της Μαρμότας" και συνοψίζει λίγο ή πολύ το 

περιεχόμενό της. Ο Phil Connors (δηλαδή ο υπέρτατος Bill Murrey) είναι ένας εγωπαθής, υπερόπτης, είρωνας και φυσικά εντελώς αντιπαθητικός τηλεοπτικός παρουσιαστής, ο οποίος πηγαίνει στην κωμόπολη Punxsutawney για να καλύψει την  εκδήλωση που γίνεται γύρω από την παραδοσιακή πρόβλεψη του καιρού από μια μαρμότα, πράγμα που συμβαίνει κάθε χρόνο στις 2 Φεβρουαρίου. Ο Phil είναι κάθε άλλο παρά ενθουσιασμένος με το μεγαλόσωμο τρωκτικό, που παραδόξως είναι και συνονόματό του, οπότε ανυπομονεί να έρθει η επόμενη μέρα για να φύγει... ΑΛΛΑ η επόμενη μέρα δεν έρχεται ποτέ! Ο Phil ξυπνάει κάθε μέρα στις έξι η ώρα το πρωί και κάθε μέρα είναι 2 Φεβρουαρίου! Οι αντιδράσεις του περνούν από την απόλαυση όλων των ανθυγιεινών ή απαγορευμένων στις απεγνωσμένες απόπειρες αυτοκτονίας και τελικά στην προσπάθεια να γίνει καλύτερος και να "κερδίσει" την Andie Mac Dowell. Η ιδέα είναι πανέξυπνη, έχει βάθος και φιλοσοφικές προεκτάσεις (ο χρόνος έχει νόημα όταν τον χρησιμοποιείς για να γίνεις καλύτερος και να συνδεθείς ουσιαστικά με τους γύρω σου), χωρίς όμως να χάνει ποτέ το χιούμορ της και κερδίζει ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι σε κανένα σημείο της ταινίας δεν εξηγείται γιατί συμβαίνει αυτό, ούτε πόσο κρατάει, αν και, προκειμένου να γίνει κάποιος βιρτουόζος πιανίστας και να κάνει γλυπτά από πάγο, θα χρειάζεται καμιά εικοσαριά χρόνια...

     Η "Μέρα της Μαρμότας", είναι - μετά τους "Απαράδεκτους"- το αγαπημένο μου θέαμα από τη δεκαετία του 90, με την έννοια ότι μπορώ να τη βλέπω ξανά και ξανά και ξανά και πάντα να γελάω. Υπάρχουν και κάποια κοινά τώρα που το σκέφτομαι: ο πρωταγωνιστής είναι κι εδώ απαράδεκτος αλλά συμπαθητικός, το καστ είναι γενικότερα άψογο, οι ατάκες κολλάνε στο μυαλό και - το πιο βασικό - μετά από τόσα χρόνια, δεν έχει χάσει καθόλου τη φρεσκάδα του. Σαν να μην πέρασε μια μέρα...