Με κατηγόρησε - η Ψυχή μου - Και δειλίασα -
Σαν Διαμαντένιες Γλώσσες να είχανε ορμήσει
Με κατηγόρησαν οι πάντες - και μειδίασα -
Εκείνο το Πρωί - ήταν Φίλος μου - η Ψυχή μου -
Την εύνοιά της έχεις - όταν Αποστρέφεσαι
Τεχνάσματα του Χρόνου - ή των Ανθρώπων -
Αλλ' αν σε Αποστραφεί - πιο εύκολα ένα δάχτυλο
Εσμαλτωμένο με Φωτιά θα τ' άντεχες -
Έμιλυ Ντίκινσον, Το Ανεξάντλητα Σημαίνον, Εκδόσεις Ιδεόγραμμα
Σήμερα έχω λίγο κυνική διάθεση, γι' αυτό κάνω αυτή την ανάρτηση. Εντάξει, όχι πραγματικά κυνική, κάπως σαν του Άντριαν Μολ, που σε ανάλογη περίσταση απλώς πήγε με κόκκινες (αντί για μαύρες) κάλτσες στο σχολείο... Δε θυμάμαι πού βρήκα την παρακάτω εικόνα, συμφωνώ όμως απόλυτα με τις οδυνηρές διαπιστώσεις που καταγράφει, παρ' όλο που την τελευταία δεν μπορώ ακόμα να την προσυπογράψω - πάλι καλά!
Σήμερα, στα περισσότερα δημοτικά και νηπιαγωγεία, τα παιδάκια έχουν γιορτή. Υποθέτω ότι δεν έχουν αλλάξει ιδιαίτερα τα πράγματα με το πέρασμα των χρόνων: μερικά ντύνονται Αγία Οικογένεια, Βοσκοί και Μάγοι (πρώτοι ρόλοι), τα υπόλοιπα γίνονται Αγγελάκια κι Αστεράκια (δεύτεροι ρόλοι) και όλα μαζί τραγουδάνε χριστουγεννιάτικα τραγούδια, κάπως σαν το παρακάτω βίντεο. Εντάξει, όχι ΑΚΡΙΒΩΣ σαν το παρακάτω βίντεο, γιατί εδώ η γιορτή παίρνει άλλη τροπή: ένα αγγελάκι, συνεπαρμένο προφανώς από το πνεύμα των Χριστουγέννων (ε, εδώ που τα λέμε, πρέπει να ήταν και λίγο ζαβό) τραγουδά με ΌΛΗ του τη δύναμη και γίνεται το επίκεντρο της γιορτής! Το βίντεο είναι πραγματικά ξεκαρδιστικό! Όταν μου το έδειξε πρώτη φορά η φίλη μου η Χριστίνα, πριν δύο χρόνια, γελούσαμε ασταμάτητα κι όταν επιτέλους ηρεμήσαμε, αποφασίσαμε ότι ήταν το πιο αστείο βίντεο στο ίντερνετ. Βέβαια, μετά η συζήτηση πήγε αλλού: αν ήταν το δικό σου παιδί και μετά το τέλος της γιορτής σε ρωτούσε πώς σου φάνηκε, τι θα απαντούσες; "Μπράβο αγάπη μου, ήσουν καταπληκτική"; (ψέμα), "Μπράβο αγάπη μου, ήσουν καταπληκτική, τους διασκέδασες όλους πάρα πολύ"; (μισή αλήθεια και κάπως ειρωνικό) ή μήπως "Τι θα'λεγες αντί για τη χορωδία να γραφτείς στις χειροτεχνίες;" (υπεκφυγή αλλά αρκετά ρεαλιστικό). Εσείς τι λέτε;
Πολλές φορές τα κινούμενα σχέδια που έχουν να κάνουν με τα Χριστούγεννα (ειδικά τα αμερικάνικα και ειδικά του Ντίσνεϊ) είναι γλυκερά και διδακτικά: προσπαθούν να εκβιάσουν το συναίσθημα και να εξυμνήσουν τις αξίες της οικογένειας, της αγάπης και δεν ξέρω τι άλλο. Αφόρητες κοινοτοπίες, που λέει και μια φίλη, βαρεμάρα σκέτη! Υπάρχουν όμως και κάποια που ξεφεύγουν από τον κανόνα, όπως το παρακάτω, σούπερ κεφάτο φιλμάκι, που έρχεται από το μακρινό 1936! Ξεκινά με τα παιδάκια στο ορφανοτροφείο, τα οποία περιμένουν όλο χαρά τα δώρα από τον Άγιο Βασίλη, αυτά όμως διαλύονται αμέσως και τα μικρά μένουν να κλαίνε απαρηγόρητα... Κανονικό μελό δηλαδή, ώσπου... κάνει την εμφάνισή του ο τρομερός καθηγητής Grampy και τα αλλάζει όλα! Να' ναι η άγκυρα που ρίχνει για να παρκάρει το όχημά του; Να' ναι ο γλόμπος που κρατάει πάνω από το κεφάλι του, ως άλλος Κύρος Γρανάζης μέχρι να του έρθει μια καλή ιδέα; Να' ναι τα καταπληκτικά παιχνίδια που κατασκευάζει για τα παιδιά; Ό, τι κι αν είναι, στο τέλος σου'χει φτιάξει τη διάθεση τόσο πολύ, που σου'ρχεται ν' αρχίσεις να τραγουδάς κι εσύ "Christmas comes but once a year, now it's here, now it's here..."
Ελίζα ήταν τ' όνομά της μόνο για λίγες εβδομάδες
τότε που ήταν μωρό.
Ελίζα, Λίλη. Σύντομα της το άλλαξαν σε Λιλ.
Κατόπιν, στο φούρνο που δούλευε, έγινε η δεσποινίς Στιούαρτ
και ύστερα "αγάπη μου", "λατρεία μου", μητέρα.
Στα τριάντα της που χήρεψε ξαναγύρισε στη δουλειά
ως κυρία Χαντ. Εντωμεταξύ η κόρη της μεγάλωσε,
παντρεύτηκε και γέννησε ένα παιδί.
Τώρα πια ήταν η γιαγιά.
"Όλοι με φωνάζουν γιαγιά" έλεγε στους πελάτες.
Και πράγματι έτσι τη φώναζαν οι φίλοι, οι καταστηματάρχες
της γειτονιάς και ο γιατρός της.
Στο θάλαμο γερόντων στο νοσοκόμειο
συνήθιζαν να φωνάζουν τους ασθενείς με τα μικρά τους ονόματα.
Τους είπαμε: "Λιλ" ή "Γιαγιά".
Αλλά κανένα από αυτά τα ονόματα
δεν ήταν στο φάκελό της.
Κι έτσι σ' αυτές τις τελευταίες μέρες της, της πίκρας και της ανημποριάς,
ξανάγινε για μια και τελευταία φορά η Ελίζα.
Wendy Cope, Serious Concerns, Faber and Faber
Υ.Γ.: Το ποίημα αυτό είναι αφιερωμένο στη μνήμη της αγαπημένης μου γιαγιάς, που μας άφησε χθες, πλήρης ημερών.
Τον τελευταίο καιρό ήμουν τόσο απορροφημένη από τα δικά μου, που δεν κατάλαβα ότι τα
Χριστούγεννα κοντεύουν. Τώρα όμως... τώρα δεν κρατιέμαι! Φέρτε μου μελομακάρονα και χριστουγεννιάτικα δέντρα και στολισμένες βιτρίνες! Βέβαια, μου πέφτει βαρύ που φέτος δεν έχει δώρο Χριστουγέννων, αλλά η διάθεσή μου παραμένει χριστουγεννιάτικη, σε σημείο που σκέφτομαι να φτιάξω τα μαλλιά μου όπως στη διπλανή φωτογραφία -αλλά άσε, δε βολεύουν στον ύπνο, δε θα μπορώ ν'αλλάξω πλευρό, καλύτερα να τα ανεμίζω πέρα δώθε, καθώς θα χοροπηδώ τραγουδώντας "έρχονται τα Χριστούγεννα!", ακριβώς όπως η Μις Πίγκυ στο παρακάτω βίντεο.
Αν βαριέστε να διαβάσετε ένα ογκώδες ιστορικό βιβλίο, όπως "Η Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών", μπορείτε να το διαβάσετε σε μορφή κόμικς, από τις εκδόσεις Αιώρα (ρίξτε μια ματιά εδώ). Αν πάλι η διάσπαση προσοχής λόγω internet έχει φτάσει σε τόσο μεγάλο βαθμό που δε μπορείτε να διαβάσετε ούτε κόμικς, δείτε το παρακάτω βίντεο, όπου ο ηθοποιός Βίγκο Μόρτενσεν (που μπορεί να είναι ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών κι γενικότερα ένας καλός ηθοποιός, αλλά σ' αυτό το βίντεο η φωνή του με αποκοιμίζει) παρουσιάζει συνοπτικά την άνοδο της αμερικάνικης αυτοκρατορίας, σε συνδυασμό με την προσωπική πορεία συνειδητοποίησης του Howard Zinn, από στρατιώτη στην πολεμική αεροπορία στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, σε κορυφαίο Ιστορικό και πολιτικό ακτιβιστή του 20ου αιώνα.
H απεργία που κατέληξε στη σφαγή του Λάντλοου, είχε οργανωθεί από τους Wobblies, ή αλλιώς
τους Βιομηχανικούς Εργάτες του Κόσμου, το θρυλικό εργατικό σωματείο των ΗΠΑ. Ποιοι ήταν όμως οι Wobblies και τι ήταν αυτό που έκανε το σωματείο τους τόσο διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή... Στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν στην Αμερική συνέρρεαν μετανάστες από όλο τον κόσμο για να χτίσουν το αμερικάνικο όνειρο, οι συνθήκες εργασίας ήταν άθλιες και οι μισθοί πάρα πολύ χαμηλοί. Τα συνδικάτα που προάσπιζαν τα δικαιώματα των εργαζομένων εκπροσωπούσαν μόνο τους λευκούς άνδρες και η ηγεσία τους συναλλασσόταν με τους εργοδότες. Μέσα σ' αυτή την κατάσταση, τον Ιούνιο του 1905, στο Σικάγο, 200 ριζοσπαστικά μέλη εργατικών σωματείων από κάθε μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ίδρυσαν τους Βιομηχανικούς Εργάτες του Κόσμου, ένα εργατικό σωματείο, στο οποίο μπορούσαν να συμμετέχουν ισότιμα όλοι οι εργάτες, ανεξαρτήτως φυλής, φύλου και εργασιακής εξειδίκευσης.
Πολύ γρήγορα οι "Wobblies" - όπως αποκαλούνταν για κάποιο ανεξήγητο λόγο - έγιναν απειλή για το κράτος. Η μαχητικότητά τους, η επιμονή τους, η ικανότητά τους να κινητοποιούν χιλιάδες εργάτες κάθε φορά που χρειαζόταν (το ίδιο το σωματείο δεν αριθμούσε ποτέ συγχρόνως πάνω από 5.000 με 10.000 εγγεγραμμένα μέλη) και κυρίως η αστείρευτη ενέργεια που χρησιμοποιούσαν για να ταξιδεύουν παντού, να συζητούν, να γράφουν και να τραγουδούν επαναστατικά τραγούδια, έκαναν το σύστημα να τους πολεμά με κάθε μέσο: τα δικαστήρια, την αστυνομία, το στρατό, τις εφημερίδες, ακόμα και με πληρωμένους μπράβους. Απαγόρευαν τις ομιλίες τους, τους ξυλοκοπούσαν, τους συλλάμβαναν, τους φυλάκιζαν, σε κάποιες περιπτώσεις τους άλειφαν με πίσσα και πούπουλα! Τίποτε απ' αυτά όμως δεν πτοούσε το ηθικό των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου...Πολλές φορές οι απεργίες που οργάνωναν ήταν νικηφόρες, όπως στο Λόρενς της Μασαχουσέτης, το 1912, ενώ άλλες φορές η ήττα ήταν οδυνηρή, όπως στην περίπτωση του Λάντλοου. Ωστόσο, συνέχιζαν ν' αγωνίζονται με αμείωτο δυναμισμό για τη χειραφέτηση της εργατικής τάξης, τη δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια. Ακόμα κι όταν με τα χρόνια, μετά από πολλές διώξεις, φυλακίσεις και εκτελέσεις κατάφεραν ν' αποδυναμώσουν εντελώς το σωματείο, δεν κατόρθωσαν να μειώσουν τη μαχητικότητα και τη ζωντάνια των μελών του, όπως μπορείτε να διαπιστώσετε βλέποντας στο παρακάτω ντοκιμαντέρ τα πρόσωπα των υπερηλίκων μελών των Wobblies να λάμπουν όταν μιλούν για τους εργατικούς αγώνες. Ίσως είναι αυτό που παρατηρεί ο Howard Zinn στην Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών, ότι δηλαδή "για το ανθρώπινο γένος το κάλεσμα της Αδελφοσύνης είναι πιο ισχυρό από κάθε φόβο για ταλαιπωρία, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλουν επί 6.000 χρόνια αυτοί που διαφεντεύουν τις ζωές μας για να το ξεριζώσουν από μέσα μας".
Υ.Γ. Και γι' αυτό το post, οι πληροφορίες αντλήθηκαν κυρίως από το βιβλίο του Howard Zinn "Η Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών". Αν όμως δεν έχετε όρεξη για ιστορικό βιβλίο, ή αν απλώς σας αρέσουν τα κομικς, μπορείτε να διαβάσετε το εξαιρετικό graphic novel "The Wobblies" από τις εκδόσεις ΚΑΨΙΜΙ.
Σε κάποια από τα πρώτα post αυτού του blog, είχα κάνει ένα αφιέρωμα στον Woody Guthrie κι ένα από τα τραγούδια που είχα ανεβάσει ήταν το "The Ludlow Massacre". Δεν ήξερα σε ποιο γεγονός αναφερόταν το τραγούδι, ώσπου μια φίλη άρχισε να μου μιλάει για τη σφαγή του Λάντλοου, τον Λούη Τίκα και τους Wobblies. Τίποτε απ' αυτά δε μου ήταν γνωστό, οπότε αποφάσισα να μάθω περισσότερα, ξεκινώντας την αναζήτηση από το internet. Το πρώτο πράγμα που βρήκα ήταν ένα σύντομο βίντεο με τον Howard Zinn να λέει ότι, όταν άκουσε το τραγούδι του Woody Guthrie για τη σφαγή του Λάντλοου, επηρεάστηκε τόσο, που άρχισε αμέσως την έρευνα στα ράφια της βιβλιοθήκης -κι αυτή η έρευνα κατέληξε στη διπλωματική του εργασία για το μεταπτυχιακό του στο Κολούμπια. Μόνο και μόνο το ότι ο Howard Zinn είχε ασχοληθεί με τη σφαγή του Λάντλοου ήταν για μένα αρκετό, γιατί, αν δεχτούμε αυτό που λεει ο Σάλιντζερ στο "Φύλακα στη Σίκαλη", ότι δηλαδή "γνώρισμα του ανώριμου ανθρώπου είναι πως θέλει να πεθάνει ευγενικά για μια υπόθεση, γνώρισμα του ώριμου ανθρώπου είναι πως θέλει να ζήσει ταπεινά γι' αυτήν", τότε ο Howard Zinn είναι ο ήρωάς μου. Για το παρακάτω κείμενο, λοιπόν, που μιλάει για τη σφαγή του Λάντλοου, έχω αντλήσει τις πληροφορίες από το βιβλίο του Howard Zinn "H Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών", που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αιώρα. Ήταν δώρο του πατέρα μου για τα περσινά Χριστούγεννα κι είναι τώρα ένα από τα πιο πολύτιμα βιβλία στη βιβλιοθήκη μου.
Το Σεπτέμβριο του 1913, 11.000 ανθρακωρύχοι, κυρίως ελληνικής, ιταλικής και σερβικής καταγωγής, που δούλευαν σε μια εταιρεία της οικογένειας Ροκφέλερ στο Νότιο Κολοράντο, κατέβηκαν σε απεργία, με αφορμή το φόνο ενός ηγέτη τους. Από την αρχή της απεργίας, έγινε έξωση στους απεργούς από τα σπίτια τους, οπότε έστησαν σκηνές στους παρακείμενους λόφους και συνέχισαν από εκεί τον αγώνα τους. Για να τους αντιμετωπίσει, ο Ροκφέλερ προσέλαβε μπράβους από το πρακτορείο Baldwin -Felts Detective Agency, οι οποίοι επιτέθηκαν στους απεργούς με πολυβόλα, χωρίς όμως να καταφέρουν να σταματήσουν την απεργία. Οι απεργοί συνέχισαν τον αγώνα τους και μάλιστα κατάφεραν να αναχαιτίσουν ένα θωρακισμένο τρένο που μετέφερε απεργοσπάστες. Μετά από αυτό, ο κυβερνήτης του Κολοράντο αποφάσισε να φέρει την Εθνοφρουρά κι ο Ροκφέλερ συμφώνησε να πληρώνει τους μισθούς της. Τα μέλη της Εθνοφρουράς χτυπούσαν τους απεργούς και τους συλλάμβαναν κατά εκατοντάδες, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Όταν πέρασε ακόμα κι ο σκληρός χειμώνας του 1913- 1914, έγινε φανερό ότι χρειάζονταν άλλου είδους μέτρα για να μπει ένα τέλος στην απεργία.
Τον Απρίλιο του 1914, ένα πολυβόλο της Εθνοφρουράς άρχισε να χτυπά τις σκηνές του καταυλισμού Λάντλοου, του μεγαλύτερου καταυλισμού των απεργών, όπου διέμεναν περισσότερα από 1.000 άτομα, άντρες, γυναίκες και παιδιά. Οι απεργοί αντεπιτέθηκαν αλλά ο αρχηγός τους, ο Κρητικός Λούης Τίκας, αφού πείστηκε με δόλο να συναντήσει στρατιώτες της Εθνοφρουράς προκειμένου να διαπραγματευτεί μαζί τους, δολοφονήθηκε με άγρια χτυπήματα. Το βράδυ, τα μέλη της Εθνοφρουράς μπήκαν στον οικισμό με πυρσούς και έβαλαν φωτιά. Οι οικογένειες των απεργών κατέφυγαν στους γύρω λόφους, ενώ 13 άτομα σκοτώθηκαν από τους πυροβολισμούς. Την επόμενη μέρα, ένας εργάτης που περνούσε τηλεφωνικά καλώδια στην ερειπωμένη περιοχή του Λάντλοου, ανασήκωσε ένα σιδερένιο κάλυμα που σκέπαζε ένα λάκκο και ανακάλυψε τα απανθρακωμένα πτώματα 11 γυναικών και 2 παιδιών.
Τα νέα διαδόθηκαν γρήγορα και στην περιοχή κατέφθασαν οπλισμένοι ανθρακωρύχοι, οι οποίοι κατέστρεψαν τα ορυχεία, σκότωσαν τους φύλακες και ανατίναξαν τις στοές. Αρκετοί στρατιώτες που είχαν διαταγή να μεταβούν στην περιοχή για να καταπνίξουν τις ταραχές, αρνήθηκαν να πάνε, δηλώνοντας ότι δε θα συμμετάσχουν στη δολοφονία παιδιών και γυναικών, ενώ σ' όλη τη χώρα γίνονταν διαδηλώσεις. Το αίτημα του κυβερνήτη του Κολοράντο για αποστολή ομοσπονδιακών στρατευμάτων με σκοπό την καταστολή της απεργίας, έγινε δεκτό. Μόλις κατέφθασαν τα στρατεύματα, η απεργία άρχισε να διαλύεται. 66 άνδρες, γυναίκες και παιδιά είχαν σκοτωθεί. Κανένας εθνοφρουρός ή φρουρός των ορυχείων δεν κατηγορήθηκε ποτέ για τους φόνους αυτούς.
Αυτή ήταν η σφαγή του Λάντλοου, που έγινε τραγούδι από τον Γούντι Γκάθρι και έδωσε το θέμα στον Χάουαρντ Ζιν για τη διπλωματική του εργασία. Μια απεργία που έληξε άδοξα και τραγικά, όπως γίνεται με τους περισσότερους αγώνες. Δεν ήταν όμως μάταιη, όπως μάταιος δεν είναι κανένας αγώνας, ειδικά όταν συνεχίζει να εμπνέει τα καλύτερα μυαλά των επόμενων γενιών.
