ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΌΤΑΝ ΉΤΑΝ ΠΑΙΔΙΑ

     Μετά τους συγγραφείς, σειρά έχουν οι καλλιτέχνες: μουσικοί, σκηνοθέτες, ηθοποιοί και ζωγράφοι. Οι φωτογραφίες είναι πιο σύγχρονες, γι' αυτό και κανένα παιδάκι δε φοράει ναυτικά, αυτή την ακατανόητη μόδα παλιότερων εποχών, που πολύ θα'θελα να μου εξηγήσει κάποιος πώς προέκυψε.

Ο μικρός Αντρέι Ταρκόφσκι, στην αγκαλιά του πατέρα του, παρατηρεί το πέταλο ενός λουλουδιού. Άλλωστε, ένα από τα γνωρίσματα του μεγάλου καλλιτέχνη είναι ότι προσέχει πράγματα που εμείς προσπερνάμε αδιάφορα.

Αυτό το πανέμορφο κοριτσάκι θα μπορούσε μεγαλώνοντας να γίνει η πιο λαμπερή σταρ του αμερικάνικου κινηματογράφου και πράγματι, η μικρή Norma Jean έγινε η Marilyn Monroe.

Ακόμα πιο λαμπερή είναι τούτη εδώ η πιτσιρίκα, που μοιάζει σαν να το' σκασε από παραμύθι με νεράιδες. Μεγαλώνοντας, η Kate Bush διατήρησε την ίδια αιθέρια ομορφιά.

Αυτό το αναμαλλιασμένο αγοράκι με τα πεταχτά αυτιά και το πονηρό ύφος  είναι ο George Harrison σε μια εποχή που μάλλον δεν του περνούσε από το μυαλό να γίνει μουσικός κι ακόμα περισσότερο να γίνει ινδουιστής -αν υποθέσουμε ότι σ' αυτή την ηλικία ήξερε κατά που πέφτει η Ινδία..

Ο Joe Strummer, σε μια άλλη εποχή, χωρίς πανκ και οργισμένα τραγούδια, ήταν ένα γλυκύτατο αγοράκι, με ζακετάκι ολόιδιο μ' αυτό του μεγαλύτερου αδερφού του. Αργότερα, οι δρόμοι τους χώρισαν -και δεν εννοώ ότι άρχισαν να φορούν διαφορετικές ζακέτες. Ο David έγινε νεοναζί, ενώ όποιος έχει ακούσει έστω κι έναν δίσκο των Clash ξέρει ότι ο Joe απεχθανόταν κάθε είδους φασιστική συμπεριφορά, οπότε τα δύο αδέρφια μοιραία αποξενώθηκαν.

Αυτός εδώ ο πιτσιρικάς, αντιθέτως, ούτε προβληματιζόταν με την πολιτική, ούτε πνιγόταν από τον κομφορμισμό -τυπικό βλαχαδερό του αμερικάνικου Νότου δηλαδή. Ωστόσο, αγαπάμε Elvis, γιατί, όπως είχε πει κι ο John Lennon, "before Elvis there was nothing".

Εντάξει, η Patti Smith είναι ολόιδια: δεν φαίνεται καν σαν παιδί, είναι σαν να έχει ντυθεί παιδί. Τουλάχιστον σ' αυτή τη φωτογραφία χαμογελάει, ενώ μεγαλώνοντας μάλλον το' κοψε.

Κι άλλη τραγουδίστρια, εδώ όμως μιλάμε για άλλη κλάση: το κοριτσάκι που, αν στη φωτογραφία δε φαινόταν η μαμά του, θα έμοιαζε σαν να προέρχεται από φυλή του Αμαζονίου, είναι η divina Μαρία Κάλλας.

Μπορεί με μια πρώτη ματιά να μην μπορούμε να μαντέψουμε ποιο είναι αυτό το αγοράκι με το σοβαρό ύφος, αν όμως του ζωγραφίσουμε ένα τσιγκελωτό μουστάκι, τότε ναι, το βρήκαμε αμέσως, είναι ο Salvador Dali.

Ε, τούτην εδώ τη μικρή θα τη λέγαμε μάλλον άσχημη, αν και η ασχήμια είναι το μικρότερο κακό που είχε συμβεί στην Φρίντα Κάλο. Κατάφερε όμως και αυτό, όπως και την αναπηρία της, να τα μετουσιώσει σε γοητεία και τέχνη, όχι με το να προσπαθεί να τα κρύψει αλλά τονίζοντάς τα -γι' αυτό αξίζει σεβασμό απεριόριστο.

ΚΑΛΕΣ ΠΑΡΕΕΣ (ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ)

 

(πηγή: www.huffingtonpost.com)

Τι να συζητάνε άραγε η Έλεν Κέλερ και ο Μαρκ Τουαίην εδώ πέρα; Θα μπορούσαν να έχουν πολιτική συζήτηση, δεδομένου ότι και οι δύο ήταν υπέρμαχοι των ανθρώπινων δικαιωμάτων και πολλές φορές, με τα κείμενά τους, είχαν καταφερθεί ενάντια στην αμερικάνικη πολιτική. Όμως όχι, προτιμώ να πιστεύω ότι μιλούν για τα παιδικά τους χρόνια κι αναπολούν τον αμερικάνικο Νότο της παιδικής τους ηλικίας... 

 

(πηγή: http://www.rebellesociety.com)

Ααα... Πόσο παθιασμένες θα ήταν οι συζητήσεις αυτών των δύο εραστών! Σε τούτη τη φωτογραφία όμως φαίνεται περισσότερο σαν να πρόκειται για μια κουβέντα δυο παλιών φίλων, που απολαμβάνουν ο ένας την παρέα του άλλου. Ίσως ο Χένρι Μίλερ να μιλάει στην Αναΐς Νιν για το φως του αττικού ουρανού, με τον τρόπο που το περιγράφει στον "Κολοσσό του Μαρουσιού" κι εκείνη να τον διαβεβαιώνει ότι θα έρθει μαζί του κάποια στιγμή σε ένα ταξίδι στην Ελλάδα...

(πηγή: awesomepeoplehangingouttogether.tumblr.com)

Αν και θεωρώ τον Μπάροουζ υπερεκτιμημένο, αγαπώ ωστόσο πολύ την Πάττι Σμιθ, που τον θεωρούσε μέντορά της. Μπορεί λοιπόν λίγο πριν από αυτή τη φωτογραφία να της είχε πει την περίφημη συμβουλή που ήταν για κείνη η καλύτερη συμβουλή που της είχαν δώσει ποτέ -και είναι πράγματι μια πολύ καλή συμβουλή: "Χτίσε ένα καλό όνομα. Κράτα το όνομά σου καθαρό. Μην κάνεις συμβιβασμούς. Μη νοιάζεσαι για το αν θα κάνεις ένα σωρό λεφτά ή για το αν θα γίνεις πετυχημένη. Επικεντρώσουν στο να κάνεις καλή δουλειά. Και κάνε τις σωστές επιλογές και προστάτεψε τη δουλειά σου. Κι αν μπορέσεις να χτίσεις ένα καλό όνομα, τελικά αυτό το όνομα θα γίνει από μόνο του το δικό σου μέσο συναλλαγής."

(πηγή: zombiesenelghetto.tumblr.com)

Πάλι η Πάττι Σμιθ, με άλλη μια αγαπημένη τραγουδίστρια, τη Νίκο. Εδώ βέβαια δε χρειάζεται να μαντέψουμε το περιεχόμενο της συζήτησης· όπως λέει κάτω από τη φωτογραφία, "η Νίκο έδωσε στην Πάττι Σμιθ κάποιες συμβουλές  για την ερμηνεία της πάνω στη σκηνή, προτού συγκρίνουν στιλ στις μπότες".  

(πηγή: rocknrolldetective.blogspot.gr)

Το πιθανότερο, δηλαδή, το σίγουρο, είναι ότι George Harrison και ο Bob Marley απλώς κάπνισαν μαζί ένα joint. Μπορεί όμως, μπορεί, να το συνόδευσαν με συζήτηση περί θεού.. Ο Harrison θα του εκμυστηρεύτηκε τον διακαή πόθο του να ενωθεί με τον θεό κι ο Marley θα διαφώνησε λέγοντας ότι όλα αυτά είναι μεταφυσικές ανοησίες κι ότι ο πραγματικός θεός ζει ανάμεσα μας.

(πηγή: lucamaggio.wordpress.com)

Κάλλας; Σ' ευχαριστώ, σ' ευχαριστώ πάρα πολύ που μου' δωσες την ευκαιρία να παίξω αυτόν τον ρόλο σ' αυτή την ταινία...

Παζολίνι: Όχι, Μαρία, εγώ είμαι αυτός που πρέπει να σ' ευχαριστήσει... Καμιά άλλη δε θα μπορούσε να υποδυθεί τη Μήδεια όπως εσύ.

(πηγή: sites.duke.edu)

Τολστόι: Πρέπει ν' αλλάξουν τα πράγματα στη Ρωσία, πρέπει οπωσδήποτε ν' αλλάξουν... Πρέπει ν' απαρνηθούμε την ιδιοκτησία, πρέπει ν' απαρνηθούμε τον ίδιο τον πολιτισμό και ν' αποκαταστήσουμε την επαφή μας με τη γη...
Τσέχοφ: Ναι, πρέπει ν' αλλάξουν τα πράγματα, δεν είμαι σίγουρος όμως -με όλο τον σεβασμό - ότι αυτός είναι ο κατάλληλος τρόπος...

(πηγή: http://www.kairatos.com.gr)

Καζαντζάκης: Έχω κι έναν άλλο φίλο, ξέρεις, που μου τον θυμίζεις πολύ· τον λένε Ζορμπά.

Ιστράτι: Έτσι ε; Στην υγειά του λοιπόν...

ΚΑΛΕΣ ΠΑΡΕΕΣ (ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ)

     Βρίσκοντας στο ίντερνετ φωτογραφίες διάσημων που συζητούν με άλλους διάσημους, άρχισα να σκέφτομαι τι μπορεί να λένε και πόσο διαφορετικές, πόσο πιο συναρπαστικές μπορεί να είναι οι συζητήσεις τους από τα δικά μας, τετριμμένα καθημερινά ... Δοκίμασα λοιπόν να μαντέψω τους διαλόγους που θα έκαναν διάφορες προσωπικότητες που θα' θελα να συναντήσω και να κρυφακούσω τι λένε...

Ναι, εντάξει, σε τούτη τη φωτογραφία ο Μπόρχες είναι ζωντανός, ενώ ο Πόε είναι νεκρός στον τάφο του· ωστόσο δε νομίζω ότι αυτό θα μπορούσε να εμποδίσει αυτούς τους δύο μάστορες του υπερφυσικού και του παράδοξου να τα πούνε μεταξύ τους.
(πηγή: biblioklept.org)

Αϊνστάιν: Τι πλάκα που έχουν αυτοί οι Αμερικάνοι μερικές φορές! Είναι τόσο καλόκαρδοι, τόσο αθώοι!
Τόμας Μαν: Καλόκαρδοι; Αθώοι; Δε νομίζω αγαπητέ... Η πιο σωστή λέξη γι' αυτούς θα ήταν αστοιχείωτοι... Ναι, αυτό είναι, αυτός είναι ο σωστός χαρακτηρισμός, αστοιχείωτοι.                    (πηγή: http://commons.wikimedia.org)

Αϊνστάιν: Μα, κάνε λίγο τον Χίτλερ! Τον έκανες τόσο ωραία σ' εκείνη την ταινία, είχα γελάσει τόσο πολύ!
Τσάπλιν: Άστο! Μου γυρίζει τ' άντερα και μόνο που τον σκέφτομαι...
(πηγή: awesomepeoplehangingouttogether.tumblr.com)

Τι τρομερή συνάντηση είναι αυτή! Εδώ δε θα' θελα τόσο ν' ακούσω την κουβέντα τους, όσο το μουσικό ντουέτο τους... Το παραξενό είναι ότι, αν και ο Django Reinhardt ήταν ο Tσιγγάνος, η Edith Piaf είναι αυτή που του λέει τη μοίρα του.

Piaf: Αυτή εδώ... Βλέπεις; Αυτή, είναι η γραμμή της ζωής και τη βλέπω να κόβεται απότομα...
Django: Είσαι σίγουρη;
Piaf: Ναι· Και η δική μου παρόμοια είναι...
(πηγή: awesomepeoplehangingouttogether.tumblr.com)

Κάλλας: Μμμ... Να κι η Τζάκι... Εδώ μου κάθεται η παγοκολώνα.
Μονρόε:  Εμένα να δεις... Θέλω να την πλακώσω στα χαστούκια την ξενέρωτη. Έλα, χαμογέλα κι εσύ, μην καταλάβει ότι τη θάβουμε, έρχεται κατα' δω.
(πηγή: leblogdephilopera.blogspot.gr)

Μπέλλα Φρόιντ: Έλα μπαμπά, κάθησε κανονικά, ντρέπομαι...
Λούσιαν Φρόιντ: Γιατί; εμένα μ' αρέσει! Μου κατεβαίνουν πιο ωραίες ιδέες όταν είμαι με το κεφάλι κάτω!
(πηγή: www.anothermag.com)

Βέβαια, μπορεί ο Φρόιντ να λέει στην κόρη του πιο σοφά πράγματα - μιλώντας της με τη χθόνια φωνή του και κοιτώντας την με το στοιχειωτικό βλέμμα του - σαν αυτά που λέει εδώ: www.nowness.com/story/the-god-of-small-things, σ'ένα από τα ποιητικότερα βίντεο που κυκλοφορούν στο ίντερνετ.

P.J. Harvey: Κύριε Ίστγουντ, σας θαυμάζω πάρα πολύ! Θα' θελα πολύ να γράψω τη μουσική για την επόμενη ταινία σας!
Clint Eastwood: Ποια είσαι;
(πηγή: awesomepeoplehangingouttogether.tumblr.com)

Ντε Νίρο: Εσύ δεν είσαι που'χες τα μαλλιά σου μοϊκάνα;
Στράμερ: Ναι, ναι, εγώ είμαι.
Ντε Νίρο: Ξέρεις, κι εγώ τα είχα πριν λίγο καιρό, για μια ταινία...
(πηγή: awesomepeoplehangingouttogether.tumblr.com)

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΙΑΣΟΝΑ ΡΕΜΒΗ

     Ο συγγραφέας του μυθιστορήματος «το ταξίδι του Ιάσονα Ρέμβη», το οποίο πρόσφατα επανακυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις, ανταποκρίνεται στην εικόνα που έχω στο μυαλό μου για τους συγγραφείς: είναι σοβαρός, λέει πάντα ενδιαφέροντα πράγματα, ξέρει ένα σωρό ωραίες ιστορίες, πολλές φορές με πρωταγωνιστές άλλους συγγραφείς, τωρινούς ή περασμένους, και έχει διαβάσει πολλά, πάρα πολλά βιβλία. Και βέβαια, συχνάζει σε κλασικά μπαρ και πίνει ουίσκυ. Τα δύο τελευταία χαρακτηριστικά μπορεί να σας φαίνονται άσχετα, φανταστείτε όμως τον Joyce να πηγαίνει σε τρέντι μπαρ και να πίνει χρωματιστά κοκτέιλ. Όχι, όχι, με τίποτα. Τη μόνη υποχώρηση την κάνω για τον Hemingway κι αυτό γιατί έπινε mojito πολύ πριν γίνει της μόδας και μάλιστα στην Κούβα, οπότε συγχωρείται.

     Πέρα από τις εξυπνάδες τώρα, ο Χρήστος Αστερίου είναι πραγματικός συγγραφέας όχι λόγω προτιμήσεων στο αλκοόλ αλλά λόγω γραφής. Για να γίνω περισσότερο σαφής, συχνά έχω την εντύπωση ότι οι νέοι Έλληνες συγγραφείς έχουν μπερδέψει την ευκολία στο γράψιμο με το ταλέντο και γράφουν με μία προχειρότητα στην έκφραση, με έναν ναρκισσευόμενο, εξυπνακίστικο τρόπο που θυμίζει περισσότερο δημοσιογραφία παρά λογοτεχνία. Αντίθετα, σ’ αυτό το μυθιστόρημα, όπως και στα άλλα έργα του Αστερίου, απολαμβάνει κανείς τον άψογο χειρισμό της γλώσσας και την εγκεφαλικότητα της έκφρασης που αντικατοπτρίζει ακριβώς την εγκεφαλικότητα της πλοκής.

     Ας περάσουμε λοιπόν στην πλοκή: ο Ιάσονας Ρέμβης, πετυχημένος ζωγράφος που ζει στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, συνειδητοποιεί μετά από ένα σοβαρό δυστύχημα ότι το έργο του δεν τον ικανοποιεί. Στην προσπάθειά του να επαναπροσδιοριστεί ως καλλιτέχνης, επιστρέφει στην πόλη που γεννήθηκε, την Αθήνα, για ν’ αναζητήσει τα ίχνη της μάνας του, η οποία πέθανε όταν ο ήρωας ήταν πέντε ετών, οπότε και μετανάστευσε με τον πατέρα του στη μακρινή Αυστραλία. Τα βήματά του τον φέρνουν ξανά στην παλιά του γειτονιά, την πολυπολιτισμική, ξεπεσμένη περιοχή του Άγιου Παντελεήμονα, που προσφέρεται ως σκηνικό συναρπαστικών ιστοριών, παλιών και καινούριων. Ο Ρέμβης καταφέρνει μάλιστα να βρει το πατρικό του, μια πολυκατοικία του ’50 στην οδό Μιχαήλ Βόδα, κι αποφασίζει να εγκατασταθεί εκεί και να γνωρίσει απ’ την αρχή μια πόλη που του είναι εντελώς ξένη.

     Ο αναγνώστης περιμένει ότι οι έρευνες του ήρωα για τη μητέρα του θ’ αρχίσουν σιγά σιγά ν’ αποδίδουν καρπούς και τελικά θ’ αποκαλυφθεί μια φοβερή ιστορία. Εδώ ακριβώς όμως, η πλοκή κάνει ένα γύρισμα και η αφήγηση βρίσκει απόλυτα το ρυθμό της, μιας και το ενδιαφέρον τόσο του ίδιου του εστέτ ζωγράφου όσο και του αναγνώστη μετατοπίζεται στην ένοικο του τρίτου ορόφου, μια γερασμένη σοπράνο που μετά από το θάνατο του παιδιού της εγκατέλειψε την καριέρα της. Ανάμεσα στους δύο καλλιτέχνες αναπτύσσεται μια φιλική σχέση που βοηθά τον Ρέμβη να δει την Αθήνα σαν μια μαγική σκηνή όπου όλα μπορούν να συμβούν. ‘Η να μη συμβούν. Το ρεαλιστικό μπλέκεται με το φανταστικό και βυθίζουν τον αναγνώστη σ’ ένα απολαυστικό διανοητικό παιχνίδι.

     Σ’ αυτό το σημείο, θέλω να κάνω μια επισήμανση ως μανιώδης αναγνώστρια αστυνομικών μυθιστορημάτων: τα στοιχεία που συνθέτουν την ιστορία του Ιάσονα Ρέμβη θα μπορούσαν ν’ αποτελέσουν την πρώτη ύλη για ένα πρώτης τάξεως νουάρ μυθιστόρημα: η αγάπη για το αστικό τοπίο, ένας ψυχρός, παρατηρητικός ήρωας, με τις εμμονές του και τις αδυναμίες του, μια μυστηριώδης γυναίκα, έστω και προχωρημένης ηλικίας, και ένα παρελθόν γεμάτο μυστικά, θα μπορούσαν, αξιοποιημένα αριστοτεχνικά από τον Αστερίου, να οδηγήσουν σε ένα μοναδικό νουάρ μυθιστόρημα. Μήπως να σκεφτεί κάτι τέτοιο στο μέλλον;

Υ.Γ.: Ας ακούσουμε και μια άρια από τους "αλιείς μαργαριταριών" του Bizet, που έχει σημαντικό ρόλο στο βιβλίο. Η συγκεκριμένη εκτέλεση βέβαια δεν είναι από τη Μαρίκα Ναβάρου αλλά από μια άλλη Ελληνίδα σοπράνο, τη Μαρία Κάλλας.