Πέμπτη 25 Απριλίου 2013

Ο ΠΑΤΕΡΑΣ


Ο άνθρωπος  εκείνος  ήταν ο πλουσιότερος και  ισχυρότερος της  ενορίας. Τον λέγανε Θορντ Οβεράας. Δεν είχε πατήσει ποτέ του στην εκκλησία. Μια μέρα πήγε στο σπίτι του πάστορα και μ’ ύφος περήφανο και σοβαρό του’ πε.
-          Η γυναίκα μου γέννησε και θέλω να βαφτίσω το μωρό.
-          Ποιο θα’ ναι  τ’ όνομά του;
-          Φιν, όπως και τ’ όνομα του πατέρα μου.
-          Και νουνοί ποιοι θα’ ναι;
Ο Οβεράας  είπε τα ονόματά τους  και  ο πάστορας  τα σημείωσε στο βιβλίο του. Ήτανε απ’ τους φίλους της οικογένειας Οβεράας κι από τους πλουσιότερους της ενορίας.
Όταν τελείωσε το γράψιμο, ο κληρικός σήκωσε το κεφάλι και ρώτησε:
-          Άλλο τίποτα;
Ο κτηματίας κοντοστάθηκε λίγο και έπειτα είπε:
-          Θα με ευχαριστούσε,  αν το βάφτιζες εσύ.
-          Θα γίνει η βάφτιση μέρα γιορτάσιμη;
-          Την ερχόμενη Κυριακή, στις δώδεκα το μεσημέρι.
-          Πολύ καλά. Τίποτ’ άλλο;
-          Τίποτ’ άλλο!
Ο κτηματίας έκανε να φύγει. Τότε ο κληρικός σηκώθηκε και πήγε κοντά του.
-          Να σου ζήσει, Θορντ, του’ πε. Ο Θεός, από κει πάνω, σου το στέλνει σαν ευλογία…
Ο Θορντ Οβεράας δεν απάντησε. Έκαμε μια κίνηση σε σημείο αποχαιρετισμού κι έφυγε.
Μια μέρα, έπειτα από δέκα χρόνια, έκανε πάλι την εμφάνισή του στο γραφείο του πάστορα.
-          Βλέπω πως στέκεσαι πολύ καλά, Θορντ, του’ πε ο εφημέριος.
-          Ναι, γιατί δεν έχω στενοχώριες.
Ο πάστορας δεν απάντησε στην εξήγησή του. Μα έπειτα από λίγο ρώτησε:
-          Και τι επιθυμείς απόψε, που’ ρθες στο σπίτι μου;
-          Σε θέλω για το γιο μου, αύριο θα μυρωθεί, μαζί με τ’ άλλα συνομήλικά του παιδιά.
-          Α! Είναι πολύ καλό παιδί…
-          Έχω σκοπό να μην πληρώσω το εφημέριο, σα δε μάθω τι σειρά θα’ χει  ο γιος μου αύριο, που θα πάει στην εκκλησιά.
-          Θα’ ναι πρώτος.
-          Τότε θα δώσω εκατό φιορίνια στον πάστορα!
-          Τίποτ’ άλλο; Ρώτησε ο εφημέριος και τον κοίταξε στα μάτια.
-          Τίποτε άλλο!
Κι ο Θορντ ξανάφυγε.
Οκτώ χρόνια πέρασαν ακόμα, όταν μια μέρα ο πάστορας άκουσε θόρυβο έξω από την πόρτα του. Ερχότανε μια μεγάλη συντροφιά και μπροστά ο Θορντ Οβεράας. Ο πάστορας μόλις τον είδε τον αναγνώρισε.
-          Έρχεσαι κουβαλώντας πολλούς μαζί σου, του’ πε.
-          Ήρθα να σου αναγγείλω πως ο γιος μου παντρεύεται. Παίρνει την Κάρεν Στόρλιεν, την κόρη του Γκούνταμαν από δω.
Ο κληρικός κοίταξε τον πατέρα της νύφης και του είπε:
-    Είναι το πλουσιότερο κορίτσι της ενορίας.
-    Έτσι λένε, απάντησε ο κτηματίας.
Ο πάστορας έμεινε για λίγο σκεφτικός. Δεν είπε τίποτα, μα έγραψε τα ονόματα των μελλόνυμφων και των συμπέθερων στο βιβλίο του. Έπειτα έβαλε τους παριστάμενους να υπογράψουνε. Ο Θορντ Οβεράας απόθεσε τριάντα φιορίνια στο τραπέζι.
-          Μόνον δέκα είναι η αμοιβή μου, είπε ο εφημέριος.
-          Το ξέρω καλά αυτό, απάντησε ο Θορντ. Μα είναι ο μοναχογιός μου. Και θέλω όλα στο γάμο του να γίνουνε με μεγαλοπρέπεια!
 Ο πάστορας πήρε τα λεπτά.
-          Είναι η τρίτη φορά Θορντ, είπε, που’ ρχεσαι δω για το γιο σου.
-          Ναι, μα τώρα πια ξεμπερδεύω με δαύτον και δεν θα με ξαναϊδείς, απάντησε ο κτηματίας.
Αποχαιρέτησε και βγήκε. Οι άλλοι τον ακολούθησαν αμίλητοι.
Δυο βδομάδες αργότερα, ο Θορντ με το γιο του είχανε βγει περίπατο με τη βάρκα στη λίμνη, για να πάνε στου Στόρλιεν και να κανονίσουνε τις λεπτομέρειες του γάμου. Κωπηλατούσανε και οι δυο τους.
-          Αυτό το κουπί δεν είναι καλά βαλμένο, είπε σε μια στιγμή ο γιος.
Και σηκώθηκε να το φτιάξει. Μα η βάρκα τότε έγειρε κατά το μέρος του. Εκείνος άπλωσε  τα χέρια του προς τα  μπρος, έχασε την ισορροπία κι έπεσε στη λίμνη.
-          Πιάσου από το κουπί, του φώναξε ο πατέρας.
Και του’ ριξε το κουπί και διεύθυνε τη βάρκα κατά το μέρος που ήτανε ο γιος του. Μα κείνος κούνησε τα χέρια απεγνωσμένα, έριξε μια ικετευτική ματιά στον πατέρα του και χάθηκε στα νερά… Ο Θορντ δεν τολμούσε να το πιστέψει. Σταμάτησε τη βάρκα, έσκυψε έξω και στάθηκε πάνω απ’ το μέρος που’ χε βουλιάξει ο γιος του… Τρεις μέρες και τρεις νύχτες οι χωριανοί βλέπανε τον Θορντ με τη βάρκα να γυρίζει εδώ κι εκεί στη λίμνη, χωρίς να φάει ούτε να κοιμηθεί. Έψαχνε τα νερά, για να βρει το πτώμα του γιου του… Προς το σούρουπο της τρίτης μέρας το βρήκε. Το πήρε στις πλάτες, ως απάνω στο λόφο που ήταν το σπίτι του.
Η χρονιά έφτανε στο τέλος της, όταν μια φθινοπωρινή νύχτα, ο πάστορας άκουσε κάποιον έξω απ’ το σπίτι του, να πασπατεύει την πόρτα για να βρει το πόμολο. Βγήκε, άνοιξε και παραμέρισε για να περάσει ένας ψηλός, αδύνατος και καμπουριασμένος άντρας με κάτασπρα μαλλιά. Τον κοίταζε για πολύ, ώσπου μπόρεσε να τον γνωρίσει. Ήταν ο Θορντ Οβεράας…
-          Γιατί έρχεσαι τέτοια ώρα; Τον ρώτησε με ήρεμο τόνο ο εφημέριος.
-          Ναι, έρχομαι αργά, απάντησε ο Θορντ.
Και σιγά σιγά πήρε ένα κάθισμα και κάθησε. Ο πάστορας απέναντί του περίμενε. Έγινε σιγή πολλής ώρας. Έπειτα ο Θορντ άρχισε να λέει:
-          Έχω μαζί μου κάτι που θα’ θελα να το δώσω στους φτωχούς… Θα’ ναι μια δωρεά, για να μνημονεύεται τ’  όνομα του γιου μου, του Φιν…
Σηκώθηκε, απόθεσε ένα ποσό στο τραπέζι και ξανακάθισε. Ο πάστορας μέτρησε τα χρήματα.
-          Είναι πάρα πολλά, είπε.
-          Ναι, η μισή αξία του χτήματος, το πούλησα σήμερα…
Ο πάστορας τον κοίταξε με συμπάθεια.
-          Και τι σκοπεύεις να κάνεις τώρα, Θορντ;
-          Κάτι καλύτερο απ’ ό, τι έκανα πριν.
Μείναν για λίγο ακίνητοι κι αμίλητοι. Ο Θορντ με τα μάτια καρφωμένα στο πάτωμα κι ο πάστορας  με τα δικά του καρφωμένα πάνω στον Θορντ. Κάποτε  ο πάστορας άρχισε να λέει με τόνο μαλακό και στοργικό:
-          Μου φαίνεται πως ο γιος σου σ’ έκανε καλύτερο άνθρωπο…
-          Ναι, έτσι νομίζω κι εγώ, απάντησε ο Θορντ, σηκώνοντας τα μάτια, ενώ δυο δάκρυα κυλάγανε στα ζαρωμένα του μάγουλα…

   Μπγιέρνστερ Μπγιέρνσον, μτφρ. Γιώργος Βλαχογιάννης, εκδόσεις Αυλός

    Egon Schiele - The Hermits

7 σχόλια:

  1. Μια ηθικο-διδακτική ιστορία γερμανικού τύπου σε ένα πρώτο επίπεδο. Στο κίνδυνο της ψυχολογικής ματιάς αυτή η ιστορία μπορεί να μας πει και άλλα. Ένας πατέρας χωρίς δική του επιθυμία πώς μπορεί να κρατήσει τον γιο στη ζωή? Αυτός ο πατέρας δεν διακινδυνεύει τίποτα, στη συνάντηση με τον πάστορα προτάσσει τον γιο, η χαρά είναι γύρω από τον γιο και η δική του ζωή ορίζεται μόνο από την δύναμη της περιουσίας. Ούτε και ο πάστορας όμως φαίνεται να ανακινεί επιθυμία, δεν προσκαλεί τον πατέρα, δεν δημιουργεί σύγκρουση εντός του και ίσως πιθανότητα ζωής.
    Στο τέλος ο ήδη νεκρός πατέρας καταλαμβάνεται από τον πεθαμένο γιο του ο οποίος δεν υπάρχει πια για να νοηματοδοτεί την ύπαρξή του και χαρίζει ένα κομμάτι από την περιουσία του(στο όνομα του γιου και αυτό). Ο πάστορας, παθητικός θεατής σε όλη την ιστορία, συγκινείται από τι, από το αναπόφευκτο?
    Και ποια είναι άραγε η επιθυμία του συγγραφέα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα! Η δική μου γνώμη για το διήγημα είναι εντελώς διαφορετική...Το θέμα είναι η ωρίμανση ενός ανθρώπου (του πατέρα)μέσα από μία τραγική εμπειρία (το θάνατο του γιου του) και, λίγο πιο πλατιά, η σύγκρουση ανάμεσα σε δύο συστήματα αξιών: από τη μία, η αλαζονεία και ο πλούτος, από την άλλη η ταπεινότητα και η προσφορά, που στο τέλος υπερισχύουν. Δεν εννοώ ότι ο Θορντ Οβεράας εκπροσωπεί τον ένα κόσμο και ο πάστορας τον άλλο. Απλώς ο Θορντ Οβεράας συνειδητοποιεί τελικά, με επώδυνο βέβαια τρόπο, τι έχει περισσότερη αξία. Ο πάστορας λειτουργεί υποβοηθητικά σ' αυτό, χωρίς όμως να επικαλείται τη μεταφυσική διάσταση της θρησκείας. Κατά τη γνώμη μου όμως, η μεγαλύτερη αρετή του διηγήματος έγκειται στον ελλειπτικό, ψυχρό τόνο της αφήγησης που μεταφέρει ουσιαστική συγκίνηση χωρίς ούτε μια στιγμή να καταφεύγει στο μελόδραμα. Αντίθετα, διαφυλάσσει στο ακέραιο το μέγεθος του ανθρώπινου πόνου αλλά και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

      Διαγραφή
  2. Τί όμορφη ιστορία.....
    ...σ´ευχαριστούμε πολύ...
    ..καλώς μας ήλθες και σωματικώς..
    ...καλο Πάσχα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σ' ευχαριστώ κι εγώ για τα πάντα καλά σου λόγια...Καλώς σας βρήκα!Καλό Πάσχα!

      Διαγραφή
  3. πολυ καλή ιστορία..ειμαι της άποψης ότι η ιστορία δισάσκει την ταπεινότητα.δεν χρειάζεται πολλή ανάλυση.η φράση εχω την εντυπωση πως ο γιος σου σ'εκανε καλύτερο άνθρωπο τα λέει όλα
    ι.α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. συμφωνώ με τον ι.α.
    Στηβ

    ΑπάντησηΔιαγραφή